خاتم کاری هنر دیرینه ی اصفهان

مراحل ساخت خاتم، سخت و طولانی است و خاتم کاری مراحل مختلفی دارد. برای مثال، در مرحله تهیه قطعات منظم هندسی، ابتدا انواع چوب‌ها و استخوان‌ها را که ‌رنگ‌های مختلفی دارند، با وسایل ویژه‌ای به طول سی سانتی‌متر و با قطرهای یک تا دو و نیم میلی‌متر (معمولاً به صورت مثلث) می‌برند. با مفتول‌های فلزی نیز این اشکال هندسی را می‌سازند.

سپس این مثلت‌های چوبی، استخوانی و فلزی را با دقت و مهارت و حوصله، بر اساس طرح از پیش مشخص شده و به وسیله چسب (سریشم به صورت گرم یا چسب سفید به صورت سرد) در کنار هم چسبانده می‌شوند و با نخ محکم بسته می‌شوند. به این قطعه «پره» می‌گویند. این کار ادامه دارد و با چسباندن پره‌ها در کنار هم تکرار می‌شود تا در نهایت و پس از مراحلی چون پرس و لاک و صیقلی کردن، طرح و شکل مورد نظر ساخته می‌شود و روی ظروف و اشیا به کار گرفته می‌شود و محصولات خاتم کاری ساخته می‌شود.

خاتم کاری اصفهان

خاتم کاری و محصولات صنایع دستی خاتم کاری، در ایران سابقه و قدمت طولانی دارد و بویژه در شیراز و اصفهان رونق فراوانی داشته است. در دوران صفویه این هنر در اصفهان به اوج خود می‌رسد که روابط خوب بازرگانی با دیگر کشورها و نیز سفارش و انجام کارهای بزگ خاتم کاری در داخل کشور نیز مؤثر بوده است. از جمله آثار هنر تزئینی خاتم کاری در دوران صفویه از این قرار است: صندوق‌های مرقد امام موسی کاظم(ع)، امام جواد(ع)، امام حسن عسکری(ع) و امام هادی(ع)؛ درب‌های خاتم کاری شده بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی؛ درب ورودی مدرسه چهارباغ اصفهان، درب امامزاده شاه‌رضا در قمشه (شهرضا).