صنایع دستی اصفهان، در سراسر جهان نماینده ای از صنایع دستی ایران به حساب می آید. شهر اصفهان با داشتن هنرمندان خلاق، علاوه بر تاریخ غنی سالهاست که مهد صنایع دستی ایران به حساب می آید. صنایع دستی اصفهان علاوه بر اینکه در بین ایرانیان طرفداران بسیار زیادی دارد و این طرفداران هر روز در حال افزایش هستند، در بین گردشگران و مهاجران خارجی نیز بسیار محبوب است . از این رو در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی هنر های صنایع دستی اصفهان بپردازیم و با این هنر های فاخر و اصیل ایرانی بیشتر آشنا شویم.
معرفی انواع صنایع دستی اصفهان
از قدیم استان اصفهان مهد هنرهای ظریف و صنایع دستی زیبا نامیده می شد که گچبری های بی نظیر، کاشی کاری ها، تزیینات آجری، قلمکاری ها، نگارگری، ترمه، تذهیب و تحریر انواع کتاب، مناره های داخل و خارج مساجد و ... نشان دهنده ی همین مسئله است.
از صنایع دستی رایج که در عهد شاهان صفوی نیز رونق فراوانی داشت می توان به زرکشی، پولک دوزی، سیم کشی، زربافی، گلابتون دوزی، زنجیره بافی، نساجی، قالی بافی و ... اشاره کرد.
البته بازار صنایع دستی اصفهان در دوران قاجاریه مانند بسیاری از هنرهای دیگر در این دوران از رونق افتاد اما پس از انقلاب مشروطه دوباره رو به توسعه گرفت. عموم صنایع دستی اصفهان از جمله فرش، ظروف قلم زنی، کاشی کاری و دوختنی های روی پارچه تحت تاثیر طرح های تزیینی دوران صفویه می باشد و نسبت به قدرت مهارت و درک طراحان اصفهانی و با به کار گیری خلاقیت فراوان تمامی صنایع دستی از آثار قدیمی اقتباس می گیرند.اگر بخواهیم همه صنایع دستی استان اصفهان را نام ببریم حتما لیست بلند بالایی خواهد شد اما تا آنجایی که ذهن و اطلاعاتمان یاری کرد سعی می کنیم به آنها اشاره ای داشته باشیم:
لیست صنایع دستی مشهور اصفهان
1- میناکاری
2- خاتم کاری اصفهان
3- منبت کاری
4- قالی بافی
5- هنر گچ بری
6- ملیله سازی
7- فیروزه کوبی
8- قلمزنی
9- سفالگری و سرامیک سازی
10- قلمکاری
11- شعربافی کاشان
12-زیلو بافی کاشان
13- هنر صحافی اصفهان
14- کاشی سازی
15- گره چینی و مشبک
16 - مینیاتور و نگارگری
17- زری بافی اصفهان
18- سکمه دوزی
19- نقره سازی
20- معرق کاری
و خیلی دیگر از صنایع دستی در استان اصفهان وجود دارد که اگر بخواهیم همه آنها را با جزئیات نام ببریم بسیار طولانی خواهد شد در ادامه درباره چند مورد از صنایع دستی توضیح مختصری خواهیم داد و باقی را با عکس آن معرفی می کنیم.در ادامه با معرفی صنایع دستی اصفهان با مارسین همراه ما باشید.
صنایع دستی اصفهان : میناکاری
مینا کاری یکی از هنرهای بسیار اصیل و با تاریخچه ای غنی است که از هنرهای سنتی و صنایع دستی اصفهان به شمار می آید. میناکاری بر روی فلزاتی مثل نقره ، طلا و مس قابل انجام می شود که امروزه بیشتر از این هنر بر روی مس استفاده می شود. گام اول در ساخت یک ظروف مینا طراحی ظرف پایه آن است، که معمولا مسگران چیره دست به روشهایی همچون خم کاری و چکش کاری ظروفی چون بشقاب ، کاسه ،گلدان ، کوزه ، تنگ و … را ساخته و پس از تمیزکاری با اسید سولفوریک رقیق آنرا آماده لعاب کاری می کنند.
که در مقاله ی همه چیز درباره ی مسگری به صورت کامل این مرحله شرح داده شده است.
در گام بعدی برای آماده سازی ظروف مینا جهت نقاشی باید لعاب کاری شوند که بدین منظور بایستی رنگ لعاب آماده شده ۳ یا ۴ مرتبه به ظروف پاشیده شود و پس از هر بار پاشش رنگ ظروف در کوره قرار گیرد تا با دمای ۷۵۰ تا ۸۰۰ درجه سانتیگراد پخته شود.
در این مرحله استاد میناکار ظروف لعاب شده را با رنگهای مخصوص مینا کاری و قلم موهای ظریف خود نقاشی میکند و طرح های مختلفی روی ظروف کار میشود و پس از اتمام نقاشی و میناکاری روی ظروف آنها را مجددا داخل کوره قرار میدهند تا در دمای ۶۰۰ درجه رنگها پخته شده و کار به اتمام برسد.اگر به میناکاری و اطلاعات بیشتر در این مورد علاقه دارید می توانید مقاله هنر میناکاری را مطالعه کنید.
یکی از معروف ترین و محبوب ترین هنر های ایرانی، میناکاری است که ترکیبی آرامش بخش از طیف های مختلف رنگ آبی می باشد. هنرمندان و استادان مینا با استفاده از ذوق هنری و دقت بالا ظروف میناکاری را در انواع طرح ها، می سازند. که مناسب دکوراسیون منازل و پذیرایی از میهمانان شما باشد. علاوه بر این برای خرید یک هدیه باارزش و ماندگار، ظروف میناکاری بهترین گزینه می باشند. پیشنهاد میکنیم برای خرید بشقاب میناکاری که در مجموعه ی مارسین توسط دستان هنرمندان ایرانی با بالاترین کیفیت طراحی و ساخته می شود حتما از صفحه آن دیدن فرمایید.برای خرید محصولات میناکاری می توانید روی لینک کنید.
فالوده خوری میناکاری کد 1
شکلات خوری میناکاری کد 5
کاسه پایه دار میناکاری کد 10
شیرینی خوری میناکاری کد 11
شمعدان میناکاری کد 12
شکلات خوری میناکاری کد 13
شکلات خوری میناکاری کد 14
شکلات خوری میناکاری کد 15
شکلات خوری میناکاری کد 16
قندان میناکاری کد 17
قندان میناکاری کد 18
گلدان میناکاری کد 20
قندان میناکاری کد 24
قندان میناکاری کد 27
بشقاب پذیرایی میناکاری 20 سانتی کد 32
شکلات خوری میناکاری کد 35
ست بشقاب و گلدان میناکاری کد 208
ست 9 تکه هفت سین میناکاری کد 215
شکلات خوری میناکاری کد 265
گلدان میناکاری کد 71
گلدان میناکاری کد 70
گلدان میناکاری کد 74
هنرهای دستی اصفهان : خاتمکاری
خاتم کاری یکی دیگر از هنر های دستی اصفهان است. تاریخچه ی این هنر نیز مانند هنر مینا به دوران صفویه باز میگردد هنر آراستن سطح شی ها بوسیله مثلث های کوچک، در طرح های مختلف و به صورت متقارن و منظم را خاتم سازی می گویند. درگذشته برای یک اثر خاتم از استخوان شتر و چوب استفاده میشد؛ اما امروزه این مثلث ها از جنس عاج، استخوان، مفتول برنج، چوب و بعضی اوقات طلا هستند.
این هنر برای ساخت انواع قلمدان، جعبه جواهرات، ساعت، ست سطل و جعبه ی دستمال کاغذی و ظروف پذیرایی بهکار میرود تا یک سوغاتی خاص و زیبا در شهر اصفهان خلق شود.یکی از محبوب ترین محصولات خاتم کاری، ساعت دیواری خاتم کاری است که معمولا تلفیقی از هنر خاتم و میناکاری است.
یکی از خاص ترین هدایای سازمانی و تبلیغاتی برای مجموعه های بزرگ و کوچک، ساعت های خاتم کاری است که در مجموعه ی مارسین به صورت عمده و با هک لوگو و برند مجموعه انجام می گیرد. تنوع ساعت های خاتم کاری با صفحه ی میناکاری شده بسیار زیاد بوده و پیشنهاد میکنیم برای دیدن سایر محصولات ویژه، از صفحه ی خرید هدایای سازمانی مارسین دیدن فرمایید.
ساعت دیواری خاتم کاری کد 43
ساعت دیواری خاتم کاری کد 44
ساعت دیواری خاتم کاری کد 45
ست جعبه دستمال کاغذی و جعبه کارد و چنگال خاتم کاری کد 48
جعبه دستمال کاغذی خاتم کاری کد 49
ست جعبه دستمال کاغذی و جعبه کارد و چنگال خاتم کاری کد 50
جعبه جواهرات خاتم کاری کد 51
جعبه جواهرات خاتم کاری کد 52
ساعت دیواری خاتم کاری کد 53
ساعت دیواری خاتم کاری کد 54
ساعت دیواری خاتم کاری کد 55
ساعت دیواری خاتم کاری کد 56
ساعت دیواری خاتم کاری کد 57
ساعت دیواری خاتم کاری کد 58
سطل خاتم کاری کد 59
شکلات خوری خاتم کاری کد 202
ساعت خاتم کاری مدل مینیاتور کد 272
سطل خاتم کاری کد 63
جعبه جواهرات خاتم کاری کد 81
جعبه جواهرات خاتم کاری شش گوش کد 82
شکلات خوری خاتم کاری سه درب کد 201
ساعت دیواری خاتم کاری کد 83
ساعت دیواری خاتم کاری کد 84
جعبه دستمال کاغذی خاتم کاری کد 85
آینه خاتم کاری طرح گل و مرغ کد 98
قاب خاتم کاری کد 99
ساعت خاتم کاری مربع کد 100
ست 4 تکه سطل و شکلات خوری و جعبه دستمال و کارد و چنگال خاتم کاری کد 109
ست جعبه دستمال کاغذی و جعبه کارد و چنگال خاتم کاری کد 115
ساعت دیواری خاتم کاری کد 218
ساعت دیواری خاتم کاری کد 220
صفحه تخته نرد خاتم کاری کد 245
صفحه تخته نرد خاتم کاری کد 246
صفحه تخته نرد خاتم کاری کد 244
صنایع دستی اصفهان : منبت کاری
فرهنگ ها و كتب لغت، معنای منبت را نقش برجسته و كنده كاری روی چوب تعريف می كنند. نقاشان و معماران نيز نقشی را كه اندكی از زمينه خود بلندتر باشد منبّت می گويند. این هنر دارای پیشنه ی بسیار قدیمی است. شاید اولین بار که انسان های نخستین چوب را با یک شی تیز تراشیده اند، اولین منبت کاری انجام شده باشد.
در حال حاضر هم هنر منبت کاری همچنان رواج دارد و در گوشه و کنار ایران هنرمندان بسیاری بدان مشغولند اما متأسفانه رفته رفته استفاده از نقوش اصیل که شامل طرحهای اسلیمی و ختایی یا گل و بوته است رو به فراموشی می رود و طرحهای خارجی جای آنها را می گیرد.
در هنر منبت کاری از رنگ چوب های مختلف به صورت طبیعی استفاده می شود و زمینه کار بیشتر از چوب گردو و یا ریشه درختان جنگلی است که خود دارای نقوش زیبایی هستند. اصلی ترین ماده ای که روی آن منبت کاری می کنند چوب است. به همین دلیل انتخاب چوب مناسب در این هنر بسیار مهم بوده و چوب باید محکم و بدون گره باشد.
در مقاله ی همه چیز درباره ی منبت کاری به صورت کامل به این هنر اصیل ایرانی پرداخته ایم که اگر به این موضوع علاقه مندید این مجله میتواند برایتان مفید باشد.
صنایع دستی اصفهان : قالی بافی
قالی بافی از دیگر هنر های دستی شهر اصفهان است که جز باارزش ترین صنایع دستی این شهر به حساب می آید. اصفهان در زمان صفويه يکی از مراکز عمده قاليبافی بود. در اين شهر تعداد زيادی کارگاه وجود داشت که در آن قاليهای زر بفت بافته می شد. تعداد رنگهای انتخاب شده در قاليهای اصفهان بسيار محدود است. گره قاليهای اصفهان فارسی بوده و جفتی آن نيز کم نيست. رنگهای طبيعی بسيار کم مصرف می شود و بيشتر در قاليهای خوب از رنگهای شيميايی دندانه ای استفاده می کنند. در روستاهای اطراف اصفهان نيز کم و بيش دارهای قالی وجود دارد. روی اين دارها قالی و قاليچه ها طرح شاه عباسی و ساير طرحهای اصفهان بافته می شود.
پشم های مورد مصرف در قالی بافی اصفهان بیشتر از استانهای کرمان و کرمانشاه و منابع خارجی مانند استرالیا تأمین می شود. در اصفهان عمل گره زنی را با دست و بدون استفاده از قلاب بر روی چله هایی که تا حدودی شل بوده و مانند چله های ترکی فشار کششی شدید نیستند انجام می دهند.
بنابراین همانطور که گفته شد، قالی بافی از هنر های اصیل و ماندگار استان اصفهان است و میتواند یک سوغاتی باارزش از این شهر باشد.
صنایع دستی اصفهان : هنر گچبری
استفاده از گچ در همه ی تمدن های باستانی مشاهده شده است و ایجاد طرح و نقش های زیبا بر روی این گچ ها باعث ماندگاری این آثار شده است. در هنر اسلامی از طرح های انسانی و حیوانی فقط در کاخ ها استفاده می شد و طرح های گیاهی مخصوص مساجد و عبادتگاه ها بود. زیباترین گچبری ها در دوره های مختلف پادشاهی در مکان های فرهنگی وجود دارد. این گچبری ها به صورت تزئین دیوار و یا ساخت محراب انجام می شده است.
صنایع دستی اصفهان : ملیله سازی
یکی از رشته های صنایع دستی اصفهان که از ارزش هنری زیادی برخوردار است و تولید محصولات آن نیاز به ظرافت و دقت فوق العاده دارد ملیله سازی است و فرآورده های تولیدی صنعتگران این رشته نمایانگر ذوق سرشار آنان است.ملیله سازی عبارت است از ساخت ظروف و وسایل تزیینی نقره است که از کنار هم قرار گرفتن تعداد بسیارزیادی مفتول نقره در قالب ریز نقش هایی چون اشک، جغه، برگ، پیچک ، ترمه و غنچه به دست می آید. هنر ملیله کاری امروزی، محصول کار با نقره و مس است که به صورت محصولهای باریک در آمده است و با صرف وقت و دقت فوق العاده و مهارت و هنرمندی ملیله کار، با بهره گیری از نگارههای سنتی و طرحهای اسلیمی به هم پیوند و ارتباط یافته است. شمشهای نقره را با چکش یا دستگاه نورد به شکل مفتولهای چهارپهلو، باریک میکنند و ابتدا نقشهای کوچک را میسازند؛ سپس آنها را در کنار هم در یک قالب قرار داده و با نقرهای با عیار پایینتر لحیم میکنند.این هنر دستی اصفهان جزئی از جهیزیه نوعروسان این شهر است.
صنایع دستی اصفهان : فیروزه کوبی
فیروزه کوبی هنری است که در آن فیروزه روی سطح ظرف یا زیور آلات قرار داده میشود. قطعه مورد نظر میتواند از جنس مس، برنج، نقره، ورشویی یا برنز باشد. در فیروزه کوبی قطعههای کوچک سنگ فیروزه به حالت موزاییکی بر روی سطح چسبانده می شود.
و بعد بین قطعههای فیروزه نوعی لاک تیرهرنگ قرار میگیرد.
فیروزه کوبی سه مرحله دارد:
زرگری
فیروزه کوبی
پرداخت گری
که در مجله ی هممه چیز درباره فیروزه کوبی مارسین به صورت کامل در این خصوص توضیح داده شده و ممکن است مطالب آن برای شما مفید باشد. این مجموعه عرضه کننده ی انواع بدلیجات فیروزه کوبی شده برای بانوان است که با بهترین متریال ساخته شده و یک استایل زیبا و منحصر به فرد برای بانوان خلق می کند.
صنایع دستی اصفهان : نگارگری
یکی دیگر از صنایع دستی اصفهان نگارگری است. نگارگری در ايران از سابقه ای طولانی برخوردار است. در زمان شاه عباس دوم که اصفهان پايتخت و مرکز هنر ايران شد، نگارگری هم در اين شهر تکامل يافت. معمولاً برای نگارگری از چوب، عاج، فيبر و استخوان استفاده می شود و هر کارگاه راساً اقدام به توليد می کند و معمولاً برای دور قاب عکس و جعبه از خاتم و مينا استفاده می شود. ضمن آن که بايد گفت عده ای از هنرمندان اصفهانی نيز در زمينه طراحی فرش، تذهيب و تشعير هم فعاليت دارند.اگر در این رابطه علاقه به اطلاعات بیشتری دارید می توانید مقاله همه چیز در مورد نگارگری را مطالعه کنید.
سوزندوزی از صنایع دستی اصفهان است که توليدش در انحصار زنان و دختران خانه دار است. در حال حاضر از اين هنر علاوه بر کلاه برای تهيه زير ليوانی، کمربند، کفش، جليقه استفاده به عمل می آيد. طرحهای سوزندوزان عموماً ذهنی و ملهم از برداشتها و بينشهای مشخص هنرمندان از محيط طبيعت است و بيشتر شامل گل بوته های تمثيلی می شود.
صنایع دستی اصفهان : کاشی سازی
کاشی سازی یکی از اصلی ترین صنایع دستی اصفهان است. در این فرآورده ها ویژگی طرحها و نقشهای قدیمی به خوبی حفظ شده است و حتی امروز هم خواستاران بسیاری دارد. از دیگر هنرهایی که با استفاده از کاشی در این استان انجام می گیرد کاشی معرق می باشد که عبارت از بریدن و خرد کردن کاشی و در کنار هم قرار دادن آنهاست.
از آنجا که نقشهایی که روی کاشی ها پیاده می شود تا حدی پیچیده است کاشی سازها نمی توانند آنها را به صورت ذهنی ترسیم کنند، از این رو صنعتگران طرحهای مورد نظر را به طراحان سفارش می دهند. پس از اینکه طرح مورد نظر تهیه شد صنعتگران آنرا روی کاشی پیاده می کنند. برای این منظور طرح مورد نظر را روی کاشی ساده که قبلاً آماده شده قرار می دهند و سپس روی خطوط طرح، سوزن فرو می کنند و به این ترتیب خطوط نقشه در جای سوزن باقی می ماند که با ریختن گرد زغال روی منفذهای ایجاد شده، شکل و طرح مورد نظر برروی کاشی انتقال داده می شود. پس از آن خطوط را بر حسب ذوق و سلیقه رنگ آمیزی کرده و جهت پخت به داخل کوره می گذارند. از این به بعد محصول آماده عرضه به بازار خواهد بود.
هنر دستی اصفهان : قلمزنی
قلمزنی عبارت است از تزیین و کندن نقوش بر روی اشیای فلزی به ویژه مس، طلا ، نقره ، برنج، و یا به عبارت دیگر ایجاد خطوط و نقوش به وسیله قلم با ضربه چکش بر روی اجسام فلزی. این هنر سوابق ممتد و طولانی دارد و بیانگر فرهنگ و تمدن قوم ایرانی است. امروزه برای قلمزنی نخست داخل یا زیر ظرف یا سینی مورد نظر را از محلول قیر و گچ پر می کنند تا سرو صدای قلم کمتر به گوش برسد و همچنین مانع از سوراخ شدن ظرف در حین کار شود. سپس نقش مورد نظر را روی ظرف رسم کرده و با قلم مناسب می کوبند. پس از ایجاد نقش ها، قیر را جدا کرده روی شیارها گرده زغال ریخته و روی ظرف را با روغن جلای سیاه می پوشانند .بیشتر بخوانید : همه چیز در مورد قلم زنی
صنایع دستی اصفهان : نقره سازی
نقره سازی از جمله صنايع دستی رايج در شهر اصفهان است کارگاههايی که در آنها کار نقره سازی انجام می شود کارهای ديگر از جمله قلمزنی روی نقره محصولات مسی و برنجی انجام می دهند. انواع فرآوده های توليدی نقره سازان عبارتست از: سرويس چايخوری، گلدان، شمعدان وسرويسهای چند پارچه.
صنایع دستی اصفهان : هنر مشبک
هنر مشبك قدمتی دیرینه دارد. از زمانی كه انسانهای اولیه از غارنشینی به صحرا نشینی روی آوردند و از سنگ برای خود چهار دیواری ساختند، برای روشنایی داخل كلبه پنجره ای از پوست حیوان، چوب، برگ یا سنگی كه سوراخ سوراخ شده بود، تعبیه كردند. بدین ترتیب ضمن جلوگیری از ورود سرما تا حدی روشنایی كلبه را تامین كردند. كم كم این سوراخ ها به اشكال هنری تبدیل شد. امروزه آثار مشبك را بر درها،منابر،امام زاده ها، مساجد، ظروف فلزی و سفال، كه هنرمند به مهارت خاصی آن را مشبك كرده، فلز (آلومینیوم، مس، طلا، نقره)، چوب(انواع تخته سه لایی)، استخوان حیوانات (عاج، استخوان شتر،استخوان اسب)، چرم، سنگ پلاستیك، یونولیت، فرمیكا، نئوپان و… می توان مشاهده كرد.
هنر صحافی اصفهان
هنری قدیمی که مربوط به جلد کردن و مراقبت از کتاب هاست.صحافی یا جلد کردن کتاب، به عمل تا کردن، ترتیب، تهدوزی، جلدگذاری و در نهایت برش کتاب گفته میشود.
زری بافی اصفهان
زری به پارچه ای می گویند که ساخته شده از زرین و طلایی است ، پس می توان گفت هنر زری بافی عبارت است ازبافت پارچه های زربفت ، پارچه ای که پود آن از طلاست . در هنر زری بافی پارچه با نقش و نگار سنتی و تار و پودهایی از گلابتون و ابریشم با دستگاه سنتی زری بافی بافت می شود .
سکمه دوزی
سکمهدوزی هنری است که در آن با عبور نخهای رنگین از لا به لای تار و پود پارچه و دوختن این الیاف به یکدیگر پارچهٔ ساده حالتی رنگین و مشبک به خود میگیرد.
منبع: ویکی پدیا
معرق کاری
معرق بهمعنای تکه، رگه و وصله است و خلق آثار دستی با تکههای چوب، فلز، کاشی و دیگر ابزار سنتی را هنر معرق کاری مینامند. در این نوع صنایع دستی با چیدن تکه های مختلف چوب کنار هم اثرهای هنری مثل تبلو،ظرف و چیزهای گوناگون تولید می کنند.
زیلوبافی کاشان
بافت زیلو شباهت زیادی به گلیم دارد، معمولاً با الگوهای مربعی ، در رنگهای محدود ، به عنوان پوشش کف در خانه ها و گهگاه مساجد دیده می شود. ماده اولیه زیلو نخ است .بافت زیلو در عرض محدودیت دارد و حداکثر تا 4 متر بافته می شود اما در طول محدودیتی ندارد.مشهورترین زیلودر ایران مربوط به میبد یزد است. اما زیلو بافی کاشان با توجه به ذوق و خلاقیت هنرمندان این شهر،صاحب شهرت شده است. نقش های فتوک،گچ کینه،والنگ،زنجیروک،گره-بند رومی ،هشت را می توان به عنوان مشهورترین نقشه های زیلو نام برد.
شعربافی کاشان
به موی انسان یا حیوان «شَعر» گفته میشود، و در اصطلاح بافندگی، شَعر نوعی پارچه است که با مو یا ابریشم و با «دستگاه بافندگی چهاروردی» بافته میشود. بافتن شَعرِ پشمی در یزد و اصفهان و شَعر ابریشمی در کاشان رواج داشت که متاسفانه اکنون در معرض فراموشی و نابودی است.شعر بافی یکی از صنایع دستی است که بیشتر با نام یزد شهرت دارد.اگر علاقه دارید در این زمینه بیشتر بدانید می توانید مقاله هنر شعر بافی را مطالعه کنید.
سفالگری و سرامیک سازی یکی از صنایع دستی اصفهان
سفالگری و سرامیک سازی هنری است که در بیشتر مناطق ایران و حتی جهان رواج دارد.اما این هنر در ایران بیشتر با نام لالجین همدان شهرت دارد اما فقط خاص آنحا نیست.در معرفی صنایع دستی اصفهان می توان سفالگری و سرامیک سازی نیز در لیست جای داد.