خلاصه ای از زندگینامه مارسل دوشان
مارسل دوشان با نام کامل “هنری رابرت مارسل دوشان” در سال1887 در پاریس در خانواده ای هنرمند و علاقه مند به فرهنگ و هنر متولد شد. این خانواده ی فرهیخته‌ی او، به ویژه پدربزرگ مادری اش، تاثیر بسیار زیادی در آینده هنری این هنرمند داشت.
مارسل تا سال 1905 در آکادمی جولیا درفرانسه به تحصیل نقاشی مشغول بود ولی کمتر در کلاس‌ها حضور پیدا می‌کرد و از طریق طراحی کارتون و فروش آنها زندگی خود را می‌گذراند.
این نقاش و مجسمه‌ساز فرانسوی آثارش را بیشتر با سبک‌های دادائیسم و سوررئالیسم خلق می‌کرد. آثار دوشان در گسترش هنر غرب پس از جنگ جهانی اول تأثیرگذار بود.کارهای اولیه او به سبک پست امپرسیونیسم بود اما بعدها به عنوان تاثیرگذارترین هنرمند مکتب دادا شناخته شد.هدف اصلی هنرمندان دادا این بود که معیارهای متداول زیبایی شناسی و هنری جاافتاده را در هم بریزند. از این هنرمند آثار اندکی به جا مانده است، اما در همین آثار اندک جنبش‌های هنری آوانگارد زمانهٔ خود را به سرعت پیموده‌است و یک انقلاب در این سبک ایجاد کرده است.
دادائیسم یک جنبش هنری در دل جنش هنری آوانگارد اروپایی بود و مارسل دوشان خیلی زود به عنوان یک هنرمند آوانگارددر اروپا و آمریکا مشهور شد و از شناخته‌شده ترین چهره‌های این جنبش بود.
مجموعه‌ی مارسین یکی از تولیدکنندگان صنایع دستی زیبا و نفیس اصفهان است که علافه‌مندان به هنرهای زیبای خاتم کاری، میناکاری و مس می‌توانند از این محصولان دیدن کنند.
آثار مشهور مارسل دوشان
یکی از آثار معروف مارسل دوشان “برهنه از پله پایین می آید” بود که او را به اوج شهرت رساند. دوشان برای نفی زیبایی شناسی یک شیء معمولی رابر میداشت و درنمایشگاه ارایه می کرد.آن شیء فاقد هر گونه ارزش زیبایی شناسانه بود و به گفته خود دوشان ملاک انتخاب اشیاء بی تفاوتی آنها بود.
پس از جنگ جهانی اول، هنرمندانی نظیر مانه و گوستاو کوربه آثارشان را در نمایشگاه‌ها به نمایش درآوردند.
بسیاری از هنرمندان آن زمان به آثار کوربه و هنر کلاسیک گرایش بیشتری نشان می‌دادند و همین مسئله باعث شد تا میان هنر مدرن و هنر وابسته به اصول شکافی به وجود بیاید و فاصله میان هنرمندان را بیشتر کند.
مارسل دوشان، هنرمند فرانسوی- آمریکایی، پیشگام راستین مدرنیسم پساکلاسیک است. تحول هنری مارسل دوشان ــ که آندره برتون او را زیرک‌ترین هنرمند سدهٔ بیستم نامید ــ فقط در متن اوضاع هنری حاکم بر پاریس در واپسین دههٔ پیش از جنگ جهانی اول قابل فهم است.
پس از جنجال‌هایی که با نمایش آثار کوربه، مانه و امپرسیونیست‌ها به پا شد، میان هنر رسمی که هنوز وامدار سنت آکادمی‌ها بود و کار هنرمندان جوان پیشرو که از این سنت روی گردانده و در جستجوی مضمون‌ها و وسایل جدید بازنمایی بودند، شکافی ژرف پدید آمد. با وجود این، زمانی که انقلابیون قبلی به خاطر دستاوردهایشان مورد توجه قرار می‌گرفتند، این عقیده در محافل هنری رواج می‌یافت که هر هنر پر معنا و هدفمندی که سرانجام معیارهای «سلیقهٔ خوب» را می‌سازد، اصلاً نوآورانه و نقض کنندهٔ معیارهای حاکم است. به عبارت دیگر، راه افتخار ــ راه به سوی قلهٔ خدایان موزه‌ها ــ از هنر پیشتاز می‌گذرد.
یکی از جنجالی‌ترین و مهم‌ترین آثار دوشان، «کاسه توالت» است. بر اساس یک نظرسنجی هنری، کاسه توالت مارسل دوشان تأثیرگذارترین اثر هنری مدرن دنیا در تمامی دوران نام‌گرفته است.
در این نظرسنجی پس‌ازاین اثر دوشان، تابلوی «دوشیزگان آوینیون» اثر پابلو پیکاسو متعلق به سال ۱۹۰۷ در مقام دوم و تابلوی مریلین مونرو اثر اندی وارهول متعلق به سال ۱۹۶۲ در مقام سوم قرارگرفته‌اند.
دوشان در سال ۱۹۱۷ این توالت را امضا کرد و آن را در نمایشگاهی به نمایش گذاشت؛ او با این کار دنیای هنر را شوکه کرد. سایمون ویلسون، کارشناس هنری می‌گوید: «انتخاب اثر دوشان پیش از آثار پیکاسو و ماتیس واقعاً شوکه کننده است؛ اما این انتخاب بیانگر پویایی هنر امروز و این نکته است که در هنر مهم‌ترین چیز فرایند خلاقه‌ای است که در اثر هنری، خود را به رخ می‌کشد و فرقی نمی‌کند که اثر از چه ساخته‌شده یا چه شکلی داشته باشد.»
دوشان با امضا کردن یک کاسه توالت و قرار دادن آن در نمایشگاه، دهن کجی کرد به دنیای هنر تجاری و بی‌محتوایی برخی از آثار این دنیا را به رخ کشید.
تابلوی “برهنه از پله پایین می آید”دوشان زمانی برای تابلو مونا لیزا سبیل گذاشته بود .برای نمایشگاه مستقل ها هم یک توالت فرستاده بودو اسمش را گذاشته بود چشمه آنها نمی توانستند آن را رد کنند اما در جایی سوت و کور به نمایش گذاشتند.دوشان در لغتنامه ای در باب سورئالیسم به عنوان باهوشترین و نزد بسیاری دردسرسازترینمرد نیمه اول سده بیستم توصیف شده است .
امروزه وقتی به نمایشگاه ی از آثار تجسمی به ویژه نقاشی و مجسمه می رویم؛ بیشتر با آثاری روبرو می شویم که نمایشگر یک شیء معمولی؛ یا حتی دقیقاً همان شیء روزمره ای است که از آن در زندگی مان استفاده می کنیم. شئی همچون صندلی که امروزه هم در نمایشگاه های هنرمندان مان مٌد شده است.
اما در سال ۱۹۱۷ اثری به نمایشگاه آمریکا را یافت که فقط یک توالت پیشآب (ادرار) بیش نبود و دقیقاً یک شیء مصرفی بود و هنرمند هیچ گونه دخل و تصرفی در آن نداده بود؛ و هنرمندش بر آن نام ” چشمه ” گذاشته بود. اگر چه درابتدا مسئولین نمایشگاه از پذیرش این اثر سر باز زده بودند اما با دلایل دوشان مجبور به پذیرش اثر شدند
این اثر از هنرمند فرانسوی ” مارسل دوشان ” بود؛ و این تفکر که یک شیء بدون دخل و تصرف به عنوان اثر هنری شناخته شود توسط او مطرح شد؛ و بر این گونه آثار نام ” حاضر – آماده ” گذاشتند. و همین آثار حاضر- آماده تاثیری شگرف بر هنرهای تجسمی دهه ی ۱۹۶۰و بر جنبش هایی همچون ” مینی مالیسم ” و ” کانسپچوالیسم ” و آثار هنری ” پست مدرن ” داشت.
تحلیل آثار مارسل دوشان
وقتی به مارسل دوشان گفتند که نمی‌تواند اثارش را در نمایشگاه قرار دهد دلیل زیر را برای مسئولین آورد:
پول و هزینه فضای نمایشگاه را پرداخته ام؛ پس حق دارم.
من یک هنرمندم( که به حق بود ) و تشخیص داده ام این شیء یک اثر هنری است.
اما واقعاً چگونه می شود این گونه اشیا را به عنوان اثر هنری پذیرفت.
۱- تغییری که هنرمند در شیء از متنی به متن دیگر پدید می آورد( آنچه در نشانه شناسی با نام جانشینی خوانده می شود)
الف) از متن زندگی روزمره به متن هنری.
ب) از مکان همیشگی به مکان نمایشگاه.
به عبارتی یک شیء نظیر پارو که در متن زندگی روزمره برای پارو کردن برف به کار می رود و در گوشه انبار قرار دارد؛ وقتی به متن نمایشگاه راه می یابد؛ و دوشان نام ” پیش از بازوی شکسته ” را بر آن گذارده؛ این شیء دیگر پارو نیست بلکه اثر هنری است.
این برخورد را در زندگی روزمره مان نیز به کار می بریم؛ برای نمونه یک سماور زغالی ( سماور آتشی) که سال ها در زندگی پدران مان کاربرد داشته؛ امروزه به عنوان یک شیء تزیینی در بهترین جای منزل – دکور و اتاق و سالن پذیرایی – قرار می دهیم و در متن کنونی اش دیگر سماور نیست بلکه یک شیء تزیینی است.
۲- انتخاب هنرمند؛ تفکر و ذهنیت و انگیزه هنرمند است که یک شیء را اثر هنری خطاب می کند و این برخورد هنرمند در اصل نفی هنر و نقاشی کلاسیک( نقاشی با قلم مو و رنگ بر روی بوم ) است.
۳- انتخاب هر شیء نیز اثر هنری شمرده نمی شود بلکه می بایست شئی باشد که هیچ گونه احساسی را به همراه نداشته باشد و به عبارتی شئی خنثی باشد. و در مدت زمان کوتاهی دچار عادت نشود.
۴- نامی که بر اثر گذاشته می شد نیز بسیار مهم بود. به گونه ای که مفهومی غیر از عملکرد اولیه شیء را به ذهن متبادر کند؛ که نام اولیه شیء محو شود.
بنابراین حتی یک شیء روزمره که در نمایشگاه می بینیم ؛ یک اثر هنری است چون در پس این شیء یک مفهوم فلسفی نهفته است.
اما امروزه در ایران با عنوان های هنر مفهومی ( کانسپچوال ) و غیره؛ هنرمندانمان دست به ارائه آثاری می زنند که کمتر مفهومی از فرهنگ ایرانی در آن دیده می شود و دربرخی مواقع مغایر با فرهنگ ایرانی است.
در پایان
مجموعه مارسین با فعالیت در انواع زمینه های هنری و همچنین فروش و خرید صنایع دستی سعی دارد بررسی مشاهیر و روش کار آنها باعث افزایش اطلاعات کاربران و مشتریان خود شود.