هنر میناکاری

هنر میناکاری در چین

این هنر تزیینی از آثار باستانی چینی به شمار می‌آید که معمولا برای تزیین روی اشیای فلزی شیشه و یا سرامیک از آن استفاده می‌شود. مهم‌ترین نکته درباره آن این است که روش فرایند هنر میناکاری در چین شبیه به هنر مینا‌کاری ایرانی است. با این حال میناکاری اصفهان شهره‌ی جهانی دارد. فرایند هنر میناکاری در چین شامل مخلوط کردن رنگ پودری با مواد دیگر برای ایجاد خمیری است که به عنوان روکشی بر روی ظروف اجرا می‌شود. سپس تمام ظروف در کوره تحت دمای مورد نظر پخته می‌شود تا یک پوشش بادوام بر روی آن ایجاد شود. اصلی‌ترین تفاوت هنر میناکاری چینی با آثار ایرانی این است که افزودن سنگ‌های معدنی، جلوه دیگری به ظروف می‌بخشد.

ویژگی‌های لعاب کاری میناکاری چینی

یکی از قدیمی‌ترین و شناخته شده‌ترین تکنیک‌های لعاب زنی به صورت گسترده در فضای صنایع فلزی در هنر میناکاری کلویزن دیده می‌شود، که نام خود را از کلمه فرانسوی که شامل یک فرایند سه مرحله‌ای است گرفته است. ابتدا نوارهای فلزی مسطح یا سیم‌هایی از جنس طلا و نقره بر روی ظروف برنجی یا مسی تزیین شده و سپس لحیم کاری می‌شوند. به منظور ایجاد محفظه‌های سلولی کوچک، این محفظه‌ها با سنگ‌های قیمتی برش خورده یا سایر مواد گرانبها تزیین می‌شوند. با توجه به نوع ظروف برای جلاکاری، آن‌ها در یک کوره آتش قرار می‌گیرند.

در ژاپن یک روش محبوب در لعاب کاری ظروف وجود دارد که در آن محفظه‌ها با استفاده از دیوارهای موقتی ساخته می‌شوند و پس از خنک شدن ظروف میناکاری ایجاد می‌شود. در دوره هنر رمانس کلویزن به تدریج در اروپا با نام هنر میناسازی رواج پیدا کرد.

 تکنیک‌های اولیه در هنر میناکاری در چین

برای اولین بار جواهراتی در خاور نزدیک باستان در قطعات کوچک مانند حلقه‌ها کشف شد. علاوه بر آن جواهراتی از مصر باستان از جمله نشان سینه‌ای از فراعنه و یا دستبندهایی به همراه سنگ‌های قیمتی ساخته شده از مواد مینا یافت شد. این آثار بیانگر آن بود که بسیاری از مردم این هنر را شناخته و از آن در روابط سیاسی و اجتماعی خود نیز استفاده می‌کردند.

 اولین آثار هنر میناکاری در چین

نخستین قطعه‌های باقی مانده مربوط به قرن دوازدهم قبل از میلاد است که با استفاده از سیم‌های بسیار نازک به کمک رنگ مینا پوشیده شده است. پس از آن در حدود قرن هشتم هنر بیزانس با استفاده از سیم‌های بسیار نازک و طرح‌های پیچیده‌تر ارائه شد. دو تکنیک مختلف بیزانس و اروپایی متمایز از یکدیگر ارائه می‌شوند که در آن یک صفحه پایه طلا به کمک رنگ‌های میناکاری پوشانده شده است. اولین مراجع مکتوب معتقدند که در سال ۱۳۸۸ این هنر به ثبت رسید. هر چند در چین به وضوح از قرن چهاردهم شناخته نشده است، با این حال پس از آن مورد توجه قرار گرفت، تا جایی که سبک کامل چینی در هنر میناکاری بیانگر این موضوع است.

پس از گذر زمان با آغاز قرن هجدهم آثار دقیق‌تر و بسیار با ارزشی از قطعات میناکاری شده که مربوط به اوایل سلسله مینگ است، یافت شد. بسیاری بر این باورند که چینی‌ها این هنر را از مردمان خاورمیانه به دست آورده‌اند. این آثار در ابتدا بر روی بدنه‌های برنجی و یا برنزی، برای ساخت ظروف میناکاری استفاده می‌شد، اما پس از آن ظهور ظروف مسی بسیار گسترده‌تر از گذشته مورد استفاده قرار گرفت.

بسیاری از آثار به رنگ جداگانه‌ای از مینا محصور نمی‌شوند، بلکه ترکیب رنگ‌هایی مانند سفید، قرمز و سبز نیز در آن دیده می‌شود. گاهی اوقات از سیم‌ها تنها برای جلوه‌های تزیینی استفاده می‌شود. در بسیاری از آثار میناکاری چینی این سبک به چشم می‌آید.

در دوره قرون وسطی در اروپای غربی میناکاری به تدریج توسعه یافت. بسیاری از آثار شامل کوزه‌هایی بودند حاوی نقش و نگار، طرح‌های متقارن و درختچه‌های چینی. به مرور زمان روش‌های دیگری برای استفاده از این تکنیک توسعه یافت که از اهمیت جزئی برخوردار بود. در قرن نوزدهم مردمان ژاپن از ظروف سفالی با لعاب‌های سرامیکی برای به کارگیری این هنر استفاده می‌کردند.