همه چیز درباره هنر تذهیب

دو نوع برجسته از تذهيب را می توان مورد اشاره قرار داد؛ يكی تذهيب شانه‌ای كه بر روی كاغذ ابری صورت مي‌گرفته و مبدع آن آقا ابوطالب مدرّس، از دانشمندان عهد قاجار، بوده است و ديگری تذهيب مُعَرّق، نقش‌های اسليمی، فرنگي يا نقوش ديگری است كه در حاشيه كتاب طراحی می شود و سپس مُذهّب يا صحّاف آن را با شفره (ابزاری آهنين و تيز با سر پهن كه جلدسازان در برش چرم از آن استفاده می كردند) بريده و بيرون می آورد.

سپس آن را روی كاغذی با رنگ تيره افكنده و آن نقش را از روی اين كاغذ جدا كرده بر حاشيه كتاب می چسباند. در مرحله بعدی، مُذهّب اطراف آن را مُهره زده با زر می نويسد و ميان آن‌ را با نقوش مورد نظر، طلااندازی می كند. اين نوع تذهيب در عهد صفويان از روزگار شاه طهماسب، متداول بود و عموماً بر حاشيه نسخه‌هايی تعبيه ميیشد كه كاغذ آنها از نوع ختايي و ضخيم بوده و قابليت پوست كردن را داشته است. پس از دوره صفويه، اين نوع تذهيب از ميان رفت و امروزه نيز متروك است.

کاربرد های هنر تذهیب

از هنر تذهیب در انواع کتاب ها و تابلو ها استفاده می شود که بسته به نیازی که از دید هنرمند وجود دارد در جایگاه هایمختلف قابل اجراست.

تزیینات تذهیب برای صفحات آغازین

زیباترین دو صفحه‌ی تذهیب شده‌ی قرآن‌ها، صفحات آغازین (افتتاح) است. صفحات آغازین معمولا شامل شش صفحه ی اول می‌شود که بر اساس سبک کار هرمند با هنر تذهیب طراحی میشود.

انواع حاشیه‌های تزیینی با هنر تذهیب

حاشیه‌ی مادر (اصلی)، پهن‌ترین حاشیه در فضای صفحه‌ی یک اثر است که فضای متن، کتیبه و سر لوح را احاطه می‌کند. برای تزیین حاشیه ی متن گاهی یک حاشیه کافی است و گاهی چند حاشیه در کنار هم قرار می‌گیرد؛ سپس در سه طرف متن (به استثنای قسمت بالایی صفحه)، حاشیه‌ی پهنی به صورت بازوهای عمودی و افقی ترسیم شده و جلوه ی متن را بیشتر می کنند.

حاشیه‌ با نقوش ختایی طلایی و رنگین یا اسلیمی‌های طلایی به صورت گردش‌های حلزونی، قاب‌قابی، یا بداهه بر زمینه‌های طلایی، لاژورد، مشکی یا خود کاغذ کار می شوند.

سرلوح

 سرلوح، فضای مربع یا مربع مستطیل شکلی در بالای کتیبه‌ی سر سوره و فضای متن است که اغلب به حاشیه کمند ختم می‌شود. به همین دلیل، گاهی خیلی کشیده است.

استفاده از هنر تذهیب در سرلوح های کتب مذهبی و یا کتاب های شعر نفیس دیده می شود که با طرح های مختلف این هنر انجام شده و سرفصل شروع آن صفحه را مشخص می کند.

تابلو های تذهیب

یکی از اصلی ترین کاربرد های هنر تذهیب امروزه استفاده از این هنر زیبا در طراحی تابلو های هنری است . به ویژه تابلو هایی که آیات قرآن در آن ها قرار دارد و در دکوراسیون اکثر افراد مذهبی جایگاه ویژه ای داشته  و به آن توجه می شود.

مجموعه ی مارسین یکی از تولید کنندگان انواع تابلو های میناکاری و خاتم کاری با انواع طرح های مختلف ازجمله هنر زیبای تذهیب است که می توانید در صفحه ی خرید محصولات میناکاری انواع محصولات ما را مشاهده نمایید.