صنایع دستی ایران
صنایع دستی برای هر کشور و فرهنگی نیاز مبرم و نماینده ای از تاریخ و نحوه زندگی آنان است. از آنجا که کشور ایران تمدنی ۵۰۰۰ هزار ساله دارد و دارای سنت و فرهنگی غنی است. بدیهی است در آن شاهد تنوع بسیاری از هنرها و صنایع دستی باشیم.
تاریخچه ی صادرات صنایع دستی
مهمترین زیر اندازهای سنتی ایران مشتمل است بر حصیرِ زیرانداز، نمد زیرانداز، پلاس و انواع گلیم، گبه، زیلو، قالی و جاجیم. حصیر یکی از پر پیشینه ترین زیراندازها بوده و امروزه با بهره گیری از انواع الیاف سلولزی و برگ برخی گیاهان زیر انداز حصیری بافته می شود. در مجموعه زیر اندازهای سنتی ایران طبعا بافته های داری همچون پلاس، گلیم ساده (دورو)، گلیم سوماک (یک رو)، گلیم یک رو ولی غیر سوماک، گبه، زیلو و نهایتا نفیس ترین آن یعنی قالی جایگاه ویژه ای دارد. گلیم های معمولا تماما از نخ پشمی و ذهنی باف بوده و حدودا به 7000 قبل از میلاد تعلق دارند. برخی صاحب نظران معتقدند که گلیم پدر صنعت نساجی ایران به شمار می آید.
زیلو نیز زیر اندازی قدیمی است که دارای حدود پانصد تا هفتصد سال پیشینه می باشد. خاستگاه آن مناطق کویری بوده و با اقلیم یزد و کاشان سازگار است. این نوع دست بافته بیشتر در مراکز مذهبی و منازل کویری مورد استفاده بوده است. زیلوها تنها زیر انداز هایی هستند که هم تار و هم پودشان از نخ پنبه ای انتخاب می شود و به صورت ذهنی باف و استفاده از طرح های هندسی بافته می شدند .
قالی
قالی نیز فرشی است پرزدار که از طریق در گیری پرز و گره زدن آن بر تار و نیز پود گذاری بافته می شود. و شاخص ترین و کامل ترین زیر انداز سنتی به واسطه بافت و اجرای نگاره، طرح و نقش است.این دست بافته دارای پیشینه تاریخی بس کهن است که بیشترین تقاضا را در بین کشورهای مختلف داشته و به نوعی یکی از صنایع دستی بسیار مهم در صادرات آن به شمار می آید.
جواهرت محلی
سابقه تولید و استفاده از جواهرات محلی (زیور آلات و زینت آلات) که در واقع می توان آن را مکمل لباس های سنتی دانست، بسیار طولانی است که به نوعی در حفظ آداب و رسوم و عادات و سنن مناطق روستایی و عشایری ایرانی نقش تعیین کننده ای داشته است. در حال حاضر جواهرات محلی ترکمن، کردستان و سیستان و بلوچستان بیش از جواهرات دیگر مناطق کشورمان مورد توجه بوده و کارگاه های آن در سننندج، گنبد کاووس، زاهدان و …. مستقر هستند. مواد اولیه آنها از طلا، نقره، قلع، فیروزه، یشم، عقیق و …. می باشد. این زیورآلات شامل النگو، گوشواره، سینه ریز، دستبند، سربند، بازوبند، انگشتری و …. می باشد.
چوب و مشتقات آن
چوب یکی از دیگر موادی است که در ایران انواع مختلف صنایع دستی از آن تولید می شود که ذکر آن آمده است. این محصول و مشتقات آن بخش مهمی را در صادرات صنایع دستی داشته اند. کشورهایی نظیر قطر، آفریقای جنوبی، عراق، آذربایجان، افغانستان، امارت متحده عربی، جیبوتی، ترکمنستان، ترکیه، مالزی، لیبی، اردن و قزاقستان بازارهای اصلی برای این محصولات می باشند.
ظرف میناکاری شده
سفال و سرامیک
سفال و سرامیک نیز از ساخته های دستی ای محسوب می شود که در صادرات صنایع دستی نقش ارزنده ای را ایفا نموده است. طرح و نقش های بسیار زیبای آن و نیز ساخت آن که پیشینه ای کهن دارد از جمله ویژگی هایی است که نظر کشورهای دیگر را بر انگیخته است.