آشنایی با صنایع دستی استان سمنان

صنایع دستی و سوغاتی استان سمنان

سوغاتی شهر سمنان چیست؟ صنایع دستی استان سمنان از گذشته تا امروز چه چیزهایی است؟ این سوالهایی است که ممکن است اگر به شهر سمنان سفر کنید برایتان به وجود آید. ما در این مقاله به صورت کامل سوغاتی ها و صنایع دستی این استان را شرح می‌دهیم، بنابراین در ادامه با این مجله‌ی مارسین همراه باشید. 

سفالگری و سرامیک

ذر سراسر این استان زمینه ها و مواد اولیه‌ای که برای سفالگری و ساخت سرامیک مورد نیاز است، فراهم بوده و این استان براساس کاوش محققان باستان شناس یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین سازندگن ظروف سفالی و سرامیکی هستند.

و این صنعت با وجود فراز و نشیبهای تاریخی، در تمام دوران‌ها به حیات خویش ادامه داده است. در سالهای اخیر، به دلیل استقبال بیشتر از صنایع دستی به ویژه صنایع دستی سفالی و سرامیکی، این هنر در استان سمنان نیز گسترش بیشتری یافته است.

راه اندازی واحدهای آموزش سفالگری و سرامیک در شهر های سمنان و شاهرود موجب احیا و رشد بیشتر این صنعت در استان شده است. هم اکنون ضمن تولید و ارسال مقادیر بسیاری از تولیدات این رشته به استانهای دیگر، زمینه های تولید کالاهایی برای بخش صادرات خارجی نیز فراهم شده است.

در حال حاضر سفالگران استان سمنان در کارگاههای سفالگری و سفال سازی در سطح استان به ساختن گونه هایی ارزشمند سفال مشغولند. در این میان، کارگاه سفال گری و سفال سازی قان بیگی در شاهرود از اهمیتی ویژه برخوردار است.

مجموعه مارسین یکی از تولیدکنندگان صنایع دستی مرغوب ایرانی در زمینه‌ی میناکاری، خاتم کاری و مس است که می‌توانید در صفحه ی خرید صنایع دستی، از این محصولات دیدن فرمایید.

گلیم بافی

گلیم بافی یکی دیگر از صنایع دستی استان سمنان است. گلیم به عنوان نخستین زیرانداز بشر، دارای سابقه تولیدی بسیار طولانی است. بافت گلیم اگر چه به گونه بسیار ساده آغاز شده، اما در طول سالیانی که از عمر آن می گذرد، هنرمندان ایرانی در تکمیل آن نقش فوق الاده چشمگیر ایفا کرده اند و آن را به یک محصول هنری و باارزش تبدیل کرده اند که یکی از سوغاتی های فاخر استان سمنان به حساب می‌آید.

گلیم که در مقایسه با قالی دارای شیوه بافتی آسانتر است و قیمت گلیم نیز به نسبت قالی ارزان تر است. هنر کلیم بافی هنوز در انحصار روستا نشینان و عشایر بوده و توسط آن‌ها تولید شده و به سایر استان ها ارسال می‌شود.

روستاهای شهرستان گرمسار، سمنان و روستاهای کندو، خیج و رضا آباد شاهرود از مراکز تولید اصلی گلیم در استان سمنان هستند.

دستباف ها

یکی از صنایع دستی استان سمنان که پیشینه ای تاریخی و ارزشمند دارد، هنر دستبافت است. در گذشته هنرمندان استان سمنان، پارچه های مورد نیازشان را با دست های هنر آفرین خود تهیه می کردند که از نظر تنوع رنگ، نقش، طرح و شیوه های بافت شگفت انگیز بود.

هر چند زندگی ماشینی و گرایش به سوی تجدد باعث شد لطمه هایی جبران ناپذیر بر این صنعت وارد آید ، هم اکنون نیز در گوشه و کنار استان سمنان، صنایع دستباف رایج اند.

دستبافی شامل تولید پرده های سنتی و هنری و حوله و شال گردن و پارچه های متقال زیر ساخت قلمکار است که در استان سمنان رایج است. علاوه برآن جاجیم، چادر شب، پلاس و چوفا (چوخا) که عمدتاً توسط روستائیان و عشایر تولید می شود، از دیگر صنایع دستباف مردم استان است.

ماهانه مقادیر قابل توجه ای از این تولیدات به استان های دیگر و مراکز ارسال می شود. شهرستان سمنان به ویژه سرخه، مهدی شهر، فولاد محله و روستاهای شهرستان دامغان و روستاهای بسطام از مراکز تولیدات جاجیمچه و دستباف استان به شمار می روند.

همچنین این رشته ها جزء صنایع دستی این استان می باشد: جاجیم بافی، کلیج بافی، چاقو سازی، برگ بافی، بافتنیهای سنتی، چوغا، چلنگری، چادر شب بافی، حمام سری، حجم سازی، زیر انداز نمدی، کلاه نمدی، چهل تکه دوزی، ساخت ساز سنتی، کرباس بافی.

چاپ قلمکار

چاپ قلمکار، نوعی از چاپ سنتی روی پارچه بافته شده است. که قبلا درخصوص این هنر زیبا در مجله‌ی هنر قلمکاری و چاپ سنتی توضیح داده ایم که ممکن است مطالب آن برایتان مفید باشد.

در حال حاضر چاپ قلم کار به وسیله قالب های چوبینی که دارای نقوش برجسته است انجام می شود. در حقیقت رکن اصلی قلمکار سازی را قالب سازی تشکیل می دهد که معمولاً توسط افرادی که حرفه و تخصصشان قالب تراشی است به تفکیک رنگ و حداکثر در چهاررنگ روی چوب های گلابی و زالزالک تراشیده می شود.

گروهی از هنرمندان در رشته هایی چون ریشه تابی که پارچه زیر ساخت قلمکار را آماده می سازد یا صحرا کاری که کارهای رنگرزی، سفید گری، بخار و شستشوی پارچه های قلمکار را به عهده دارد به فعالیت مشغولند. مهمترین مرکز این صنعت در استان در شهرستان دامغان قرار دارد که ماهانه مقادیر هنگفتی انواع رومیزی پرده و سفره و سایر محصولات قلمکار تولید و برای صدور به خارج از کشور آماده می کند.

نمد مالی

یکی دیگر از صنایع دستی که قدمتی دیرینه در استان سمنان دارد، نمد مالی است. وضعیت فعلی تولید نمد در استان سمنان از نظر کمی و کیفی بسیار مطلوب است و مراکز تولید نمد در استان، شهرستان سمنان، دامغان و روستای ابرسیج شاهرود است.

مواد اولیه مصرف شده در نمد مالی پشم است که در اندازه های مختلف تهیه می شود. آنچه در نمد مالی می توان مشاهده کرد، ذوق و هنر، به همراه تحرک تولید کننده است. تولیدات این زحمات کشان علاوه بر استفاده شخصی به روستاهای شمالی استان و شهرستان مازندران ارسال می شود.

قالیبافی

قالیبافی و تولید قالی و قالیچه از دیرباز یکی از تولیدات مهم استان سمنان به شمار می رفته است. این منطقه که در دوران قبل، دارای استادان زبردست قالیباف و طراح نقش قالی بود و قالی ها و قالیچه های نفیسی از دارهای آنان به عمل می آمد. به دلیل ورود فرشهای ماشینی به بازار و نداشتن صرفه اقتصادی و همچنین نبود پشتوانه نیروی کاری و طراح قالی و نیز به دلیل کهولت تدریجی استادان و کارگران قالیباف، این رشته دچار رکود فاحش شده است.

امروز قالیبافان استان از نقش و طرح سایر مناطق مانند تبریز، مشهد، اصفهان، نائین، کاشان، یزد و کرمان استفاده می کنند. در زمینه بعضی از قالی ها گل های اسلیمی، شکوفه ها، غنچه ها و برگ های گوناگون با شاخه های ظریف دیده می شود و در بعضی از طرح های شاه عباسی، افشان، ترنجی، خوشه، برگ فرنگی، درختی، شکارگاه و … مورد استفاده قرار می گیرد یا ترکیبی از این طرح ها هستند. بخش مهدی شهر و شهرستان شاهرود از مراکز مهم تولید قالی و قالیچه در استان سمنان به شمار می روند.

سخن پایانی

در این مجله صنایع دستی و سوغاتی های مختلف استان زیبای سمنان را باهم بررسی کردیم. که مطالب آن برای کسانی که اهل مسافرت هستند و گردشگران میتواند بسیار مفید باشد.

مجموعه‌ی مارسین با سالها تجربه و تیم هنرمند خود یکی از طراحان و تولیدکنندگان صنایع دستی است که براساس سفارش و نیاز مشتری به صورت عمده و جزئی محصولات خود را با تضمین کیفیت و اصالت عرضه می‌دارد.

مارسین-سازه هایی از جنس هنر و تجربه