سفالگری یکی از صنایع و هنر های اصیل ایرانی به حساب می‌آید و نقاشی روی سفال یکی از هنرهای شناخته شده ی قدیمی است که ما در این مقاله به آموزش طراحی و نقاشی روی سفال می پردازیم البته در مقاله ی آشنایی با هنر سفالگری به صورت کامل به مهارت سفالگری پرداخته ایم و مطالب این مقاله ممکن است برایتان مفید باشد.
مهم ترین پیشرفت در صنعت سفال سازی، خلق نقاشی روی سفال هاست. خلق هنر نقاشی روی سفال حاصل خلاقیت و زیبایی پسندی بوده و جلوه ی دوچندانی به این هنر بخشیده است.
هنر نقاشی روی سفال، در زمینه هنر سفالگری به وجود آمده است و همواره متقاضیان و هنرجویان بسیاری برای وجود دارند که علاقه مند به آموزش نقاشی روی سفال هستند از این جهت مجموعه ی مارسین در این مقاله قصد دارد تا به صورت کامل از سطح مبتدی تا حرفه ای این هنر را به شما آموزش دهد. بنابراین با ما در ادامه همراه باشید.
نقاشی روی سفال
نقاشان سفال پس از آشنایی با سفال از خط های هندسی استفاده می کردند و رفته رفته به جای خط های هندسی روی سفال، گل ، گیاه و یا حیواناتی مانند: مار ، شترمرغ، روی ظرف نقاشی می کردند.
این روش به سبب شوق هنری ابداع شد . نقاشی به سبک طبیعی و برابر آنچه که در طبیعت وجود داشت و بر اساس ذوق هنری انسان ها ، رفته رفته هنرمندان، به نقاشی کردن طبیعت و موجودات و اشیا پرداختند. هنر نقاشی روی سفال نیز به خوبی حضور خود را در ظروف سفالی اسلامی ثابت کرد و مناطق سفال گری در ایران تشکیل گرفت و آثار منحصر به فردی ساخته شد.
روش های نقاشی روی سفال
تکنیک مورد استفاده در طراحی و نقاشی سفال متنوع است، از جمله تکنیک ها زیر لعابی ، رو لعابی، لعاب های فیروزه ای ، لعاب هفت رنگی و لعاب های مینایی می توان اشاره کرد.
تکنیک زیر لعابی :
با استفاده از این تکنیک جذاب و منحصر به فرد می توانید قبل از لعابکاری سفال طرح و نقش های بسیار جذاب و زیبایی را در اشیا سفالی طراحی نمایید. لعاب روی سطح نقاشی کشیده شده روی سفال را پوشش می دهد، این نوع تزیین در سطح سفال، علاوه بر زیبایی از استقامت و استحکامت زیادی برخوردار است.
لایه لعاب در این تکنیک علاوه بر کاربرد تزیینی و درخشندگی و براق شدن طرح به منزله پوششی محافظ عمل کرده و از طرح ایجاد شده بر روی سفال مراقبت می کند. لعاب همینطور نقش کاربردی سفال برای مصارفی مثل خوردن و نوشیدن را مهیا می کند. این روش تزیین موجب شده بدون هیچ گونه نگرانی در رابطه با پاک شدن نقش از ظرف سفالی موردنظر به آسانی استفاده گردد.
نقاشی روی سفال هنری لذتبخش و هیجان انگیز است که به شما توصیه می کنم یک بار هم شده تجربه اش کنید.
تکنیک رو لعابی:
در این تکنیک همان طور که از نام آن پیداست نقاشی بعد از لعاب کاری روی بدنه ی سفال انجام می گیرد ولی امروزه به دلیل کاربردی تر بودن محصولات نقاشی شده دیگر از این روش استفاده نمی شود مگر اینکه هدف از نقاشی روی سفال برجسته تر کردن برخی خطوط و نقوش باشد.
تکنیک لعاب های فیروزه ای و لعاب هفت رنگی:
تزیین ظروف لعابدار به نقش ها و تزیینات متنوع با لعاب های بی رنگ درخشان و مات از ابتدای ظهور اسلام در ایران آغاز گردید.
شیوه نقاشی با استفاده از رنگ های مختلف بر روی لعاب خامه ای و سفید یا آبی فیروزه ای در دوره سلجوقی گسترش یافت.
و ظروفی با تزیینات و مینای زرد و سفید و قرمز و سیاه و یا هفت رنگ تولید شد و امروزه نیز از این لعاب های زیبای فیروزه ای و هفت رنگ در نقاشی روی سفال استفاده می شود.
ابزارهای مناسب نقاشی روی سفال :
قبل از آموزش نقاشی روی سفال بهتر است با ابزارهای مورد استفاده در این هنر آشنا شوید.
یک ظرف سفالی
ظرف سفالی مناسب و کاملا خشک شده جهت طراحی و نقاشی انتخاب کنید.
رنگ اکرلیک
رنگ ها به دو دسته پایه حلال آب و پایه حلال نفتی تقسیم میشوند که معمولاً در نقاشی روی سفال از نوع پایه حلال آب استفاده میشه چون غلظت مناسبی دارند، پوشش مناسبی روی سطوح ایجاد می کنند، زود خشک میشوند، بو ندارند و مهمتر از همه ی موارد اینکه قابلیت شستشو دارند.
چسب چوب
چسب چوب باید از نوع بی رنگ انتخاب شود که بعد از خشک شدن، روی کار مشخص نباشد. برای اینکه رنگ به خورد ظرف سفالی نرود، قبل از شروع کار یک یا دو لایه چسب رقیق شده (با آب)، روی ظرف میزنیم.
قلم مو
قلموهایی که در نقاشی روی سفال استفاده میکنیم از نوع سرتخت و سرگرد است که سایزهای مختلفی دارند و بستگی به نوع کار، از شماره های مختلف آن‌ها استفاده میکنیم.
اسپری ثابت کننده رنگ روی سفال
بعد از اتمام کار با استفاده از اسپری تثبیت کننده، نقاشی و طراحی های انجام شده را روی بدنه ی سفال ثابت می کنیم.
مقدمات آموزش نقاشی روی سفال:
برای نقاشی روی ظروف سفالی ابتدا یک ظرف سفالی انتخاب کنید این ظرف باید تمیز باشد تا کار نهایی روی آن درست دربیاید.
بعد سطح ظرف را با سنباده نرم میتراشیم تا ظرف یکنواخت و یک دست شود. پس از آن باید از یک قلمو نرم استفاده کرده و ظرف مان را گردگیری کنیم.
در روش دیگر می توان سفال را با آب سرد بشویید و اجازه بدهید کاملا خشک شود.پس از خشک شدن ظرف سفال آن را رنگ آمیزی کنید.
در قدم اول برای نقاشی روی سفال را با چسب چوب بسیار رقیق شده و به وسیله قلم مو بپوشانید. در رنگ آمیزی، رنگ گواش سفید را فقط یک لایه نازک و فقط یک بار با استفاده از قلم مو روی سفال بکشید.
صبر کنید ظرف خشک شود و پس از آن طرح را به ظرف سفالی خود انتقال دهید. برای طراحی روی سفال، ابتدا طرح را بسته به رنگ زمینه با استفاده از کاربن رنگ های مختلف روی سفال منتقل کنید. ابتدا رنگ را کاملا دورگیری کنید و سپس شروع به رنگ آمیزی کنید. انتقال طرح مهم ترین مرحله برای شما می باشد؛ چون اگر این مرحله را با دقت انجام ندهید؛ کار تمیز در نمی آید.
حال طرح مورد نظر انتقال یافته و آماده ی رنگ آمیزی است. آن را با استفاده از رنگ مورد نظر و قلم موی گرد با اندازه مناسب 2،3،5،7 رنگ کنید.
پس از خشک شدن رنگ روی سفال از اسپری با فاصله 20 سانتمتری کل سفال را بپوشانید.
مطلب پیشنهادی: آموزش نقاشی با آبرنگ برای مبتدیان با چند تکنیک ساده
نکته های نقاشی روی سفال
- هرگز قلم هایی که کارایی خود را از دست داده اند و نوک آن ها خراب شده است را دور نیندازید زیرا برای رنگ کردن مرکز گل ها مناسب هستند.
- برای نقاشی روی سفال از هر رنگی می شود استفاده کرد، نقاشی روی سفال با رنگ ویترای، آکریلیک و گواش را توصیه می کنم.
- برای نقاشی روی بشقاب سفالی با گواش و اکریلیک باید زیرسازی مناسب داشته باشید.
در پایان
سفال و نقاشی روی سفال از صنایع دستی است که قدمتی برابر با تاریخ بشر دارد.همیشه صنایع دستی سفالی جزئی از لیست صنایع پر طرفدار در سراسر دنیا بوده است.خرید صنایع دستی پر تنوع سفال می تواند هر سلیقه ای را راضی کند.
یکی از مرسوم ترین و مشهورترین انوع نقاشی های روی سفال میناکاری است. میناکاری نیز به نوعی یک نقاشی روی سفال است. البته ظروف میناکاری مشهور در بازار بیشتر بر روی مس صورت می پذیرد.
مثلا خرید بشقاب میناکاری مسی بیشتر مورد استقبال است. اما ظروف میناکاری سفالی نیز طرفداران خاص خود را دارد.