همه چیز در مورد چشم نظر (چشم زخم یا چشم بد) | معنی، تاریخچه، انواع، کاربرد

چشم نظر یعنی چه؟

در فرهنگ یونانی، چشم نظر به نام «ماتی» (μάτι) شناخته می‌شود و نفرینی است که نور خیره‌کننده‌ای دارد. گفته می‌شود برای کسی که آن را دریافت می‌کند بدشانسی یا ضرر می‌آورد. اگر کسی بدخواه شماست، برایتان آرزو های منفی دارد و حسادت می کند، چشم نظر از شما در مقابل نیت بد او محافظت می کند.

تاریخچه چشم زخم

چشم زخم چه زمانی و از کجا منشا گرفت؟ اولین سابقه اعتقاد به چشم زخم به یونان و روم باستان برمی گردد. جایی که مردم معتقد بودند که چشم بد بزرگترین تهدید برای کسانی است که بیش از حد مورد تحسین قرار می گیرند و یا دارای پول، شهرت و هر چیزی بیشتر از آنچه لیاقتش را دارند هستند.

گفته می شود که چشم نظر حتی باعث بیماری جسمی و روحی می شود و هر بیماری که علت ظاهری نداشته باشد از چشم بد نشات می‌گیرد. این افراد همچنین معتقد بودند که خدایان و الهه ها از چشم زخم برای تنبیه افرادی که به دستاوردهای خود افتخار می کنند استفاده می کنند و غرور آنها را از بین می برند تا آن افراد را به سطح فانی بازگردانند.

خرافات در مورد چشم بد

چشم بد یکی از قوی ترین تصاویر نمادین در جهان است و با وجود خرافات مرتبط با آن‌ها، همچنان در فرهنگ های مختلف محبوب است.

نکته جالب در مورد چشم نظر این است که بدون توجه به کشور ها و داستان های مختلف، همان معنی را حفظ می کند و همیشه با تحمیل درد، آسیب یا آرزوی بدبختی برای دیگران همراه بوده است. همچنین نشانه واضحی است که قصد انجام بدی به شی یا شخص مورد نظر را دارد.

این خرافات در مورد چشم زخم در درنیای امروزی نیز همچنان ادامه دارد. عده‌ای بر این باور اند که ظاهر بدخواهانه چشم نظر به اندازه کافی قدرتمند است که فاجعه ای واقعی برای کسانی که چشم بد دارند به ارمغان بیاورد.

اولین شواهد شناخته شده در مورد اعتقاد به چشم زخم

مردم در هر قاره ای به چشم نظر اعتقاد دارند. در واقع مردم آسیا، خاورمیانه، اروپا و آمریکای مرکزی همگی از این نماد می ترسند. بطوری که حتی در قرآن نیز به آن اشاره شده است.

اهمیت چشم بد تا حد زیادی در فرهنگ‌های مختلف متفاوت است. اما ظاهر آن در حالت کلی از یک طرح اولیه با پس زمینه آبی و یک چشم در وسط آن تشکیل شده است.

در ادامه به بررسی اعتقاد به چشم زخم در برخی ادیان و کشور ها می پردازیم.

چشم زخم در دین اسلام

در بررسی آیات قرآن، مفسران دو آیه را ناظر بر مسئله چشم زخم می دانند. نخست آیه 67 سوره مبارکه یوسف «وَ قالَ یا بَنِیَّ لا تَدْخُلُوا مِنْ بابٍ واحِدٍ وَ ادْخُلُوا مِنْ أَبْوابٍ مُتَفَرِّقَهٍ وَ ما أُغْنی عَنْکُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ شَیْ‌ءٍ إِنِ الْحُکْمُ إِلاَّ لِلَّهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ عَلَیْهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُتَوَکِّلُون؛ گفت: ای پسران من، از یک دروازه داخل مشوید از دروازه‌های مختلف داخل شوید. و من قضای خدا را از سر شما دفع نتوانم کرد و هیچ فرمانی جز فرمان خدا نیست. بر او توکل کردم و توکل کنندگان بر او توکل کنند».

و نیز آیات 51 و 52 سوره مبارکه قلم که می فرماید: «وَإِن یکادُ الَّذِینَ کفَرُ‌وا لَیزْلِقُونَک بِأَبْصَارِ‌هِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکرَ‌ وَیقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ؛ مسلماً نزدیک بود کسانی که کفر ورزیدند هنگامی که آگاه کننده (قرآن) را شنیدند با چشمانشان تو را بلغزانند و می‏گویند: «قطعاً او دیوانه است».

چشم زخم در دین هندو

چشم بد همچنین حامل یک خرافات قدرتمند در هند است، جایی که هندوئیسم موعظه می کند که چشمان ما قوی ترین قسمت بدن هستند. به همین دلیل ترس شدیدی از نگاه “شیطان” از چشم وجود دارد و بسیاری بر این باورند که قدرت زیادی دارد. این ترس آنقدر قوی است که هندوها بر این باورند که حتی یک چشم بد می تواند بدشانسی بیاورد که ممکن است منجر به کمبود شیر در گاوها شود.

چشم زخم در دین یهود

یهودیان اشکنازی، درست مانند رومی ها و یونانی ها، بر این باورند که تمجید بیش از حد می تواند به عنوان یک ضعف در چشم شیطان تلقی شود. برای جلوگیری از عواقب چشم بد عبارت “کین عینهوره (Keyn aynhoreh)” را تکرار می کنند که در زبان ییدیش به معنای “بدون چشم بد” است.

چشم زخم در برزیل

در برزیل خرافاتی مشابه چشم نظر وجود دارد که مردم محلی آن را “چشم چاق” می نامند. اعتقاد بر این است که تعارف های صمیمانه باعث چشم بد نمی شود، اما تعارف های غیر صادقانه ممکن است باعث بدشانسی فرد شود.

چشم زخم در اروپا

در اروپا افسانه چشم بد از این ایده سرچشمه می گیرد که بدشانسی نصیب کسانی خواهد شد که نگاه بدخواهانه یا حسادت آمیز دارند. آن‌ها بر این باور اند که جادوگران بزرگترین منبع چشم بد بودند. اما آنهایی که رنگ چشم نادری داشتند نیز به عنوان موجودات قدرتمندی دیده می شدند که دارای چشم بد هستند. نمونه ای از این خرافات این است که چگونه آلمانی ها از کسانی که چشم های قرمز داشتند می ترسیدند.

چشم زخم (چشم نظر) در علم

در حالی که باور به چشم زخم در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف رواج دارد، هیچ مدرک علمی قطعی برای اثبات وجود آن وجود ندارد.

تحقیقات علمی:

• مطالعات روان‌شناختی:
  
  • برخی مطالعات نشان داده‌اند که افراد معتقد به چشم زخم، بیشتر در معرض اضطراب و افکار منفی قرار دارند.
  • این باور می‌تواند منجر به سوگیری در تفسیر اتفاقات و تعمیم نادرست آنها به عنوان پیامد چشم زخم شود.
• مطالعات جامعه‌شناختی:
  
  • باور به چشم زخم می‌تواند به عنوان نوعی مکانیسم مقابله با ناملایمات و اتفاقات ناخوشایند عمل کند.
  • این باور می‌تواند به افراد در درک و تفسیر رویدادهای منفی، و همچنین یافتن مقصری برای آنها کمک کند.
• مطالعات پزشکی:
  
  • هیچ شواهدی مبنی بر اینکه چشم زخم می‌تواند منجر به بیماری یا آسیب جسمی شود، وجود ندارد.
  • علائمی که به چشم زخم نسبت داده می‌شوند، اغلب می‌توانند با علل پزشکی دیگر توضیح داده شوند.

در حالت کلی می توان گفت که علم چشم زخم و یا چشم نظر را تایید نکرده است. اما این مسئله باعث نشده که از اعتقاد مردم جهان به این مسئله کم شود.

اصطلاح کشور های مختلف برای اشاره به چشم نظر

• mauvais œil در فرانسه
• böser Blick در آلمان
• evil eye در انگلیسی
• eayan alsharu در عربی
• char atchk در ارمنی
• szemmelverés در مجارستان
• oko proroka در لهستان
• ondaogat در سوئد
• jettatura  در سیسیلی
• olho gordo در برزیل یا olho mau در پرتغال
• mal de ojo در اسپانیا
• droch shùil در ایرلند
• mati در یونان

نظرات مختلف در مورد چشم زخم (چشم نظر)

باور به چشم زخم در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف رواج دارد، اما نظرات مختلفی در مورد وجود و اثرات آن وجود دارد. اگر بخواهیم دیدگاه های مختلف در مورد چشم زخم را دسته بندی کنیم. می توان آن را به سه بخش دیدگاه های موافق، مخالف و ممتنع تقسیم بندی کرد که در ادامه به بررسی هر سه دیدگاه خواهیم پرداخت:

1. دیدگاه‌های موافق:

• باور عامیانه:
  • در بسیاری از فرهنگ‌ها، مردم بر این باورند که نگاه حسادت‌آمیز یا تحسین‌آمیز می‌تواند به شخص یا دارایی او آسیب برساند.
• دیدگاه مذهبی:
  • در برخی متون مذهبی، به چشم زخم اشاره شده و راهکارهایی برای مقابله با آن ارائه شده است.
• تجربیات شخصی:
  • بسیاری از افراد، داستان‌هایی از خود یا اطرافیانشان نقل می‌کنند که به نظر آنها نشان‌دهنده اثرات چشم زخم است.

2. دیدگاه‌های مخالف:

• فقدان شواهد علمی:
  • هیچ مطالعه علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد چشم زخم می‌تواند به طور واقعی به افراد آسیب برساند.
• تفسیر نادرست اتفاقات:
  • علائمی که به چشم زخم نسبت داده می‌شوند، اغلب می‌توانند با علل دیگر مانند بیماری، تصادف یا بدشانسی توضیح داده شوند.
• سوگیری تاییدی:
  • افراد معتقد به چشم زخم، تمایل دارند به اتفاقاتی که با باور آنها همخوانی دارد توجه کنند و اتفاقات نقض‌کننده آن را نادیده بگیرند.
• خطرات احتمالی:
  • باور به چشم زخم می‌تواند منجر به اضطراب، افکار منفی، و رفتارهای اجتنابی در افراد شود.
  • در برخی موارد، ممکن است منجر به اتهام‌زنی و آزار افراد دیگر شود.

3. دیدگاه‌های خنثی:

• عدم قطعیت:
  • برخی افراد در مورد وجود و اثرات چشم زخم تردید دارند و معتقدند که اطلاعات کافی برای اثبات یا رد آن وجود ندارد.
• تاثیر باور:
  • فارغ از وجود یا عدم وجود چشم زخم، باور به آن می‌تواند بر سلامت روان و رفتار افراد تاثیر بگذارد.

نماد رنگ های مختلف چشم زخم

محبوب ترین رنگ چشم بد، آبی تیره است، درست مانند دریاهای یونان. با این حال این رنگ و تفسیر کلاسیک آن پس از اضافه شدن بسیاری از رنگ های دیگر در طول سال ها، نماد معانی مختلفی شده است. در ادامه تعدادی از محبوب ترین رنگ های چشم نظر به همراه نماد آن‌ها را برای شما آورده‌ایم.

چشم نظر نارنجی:

• برای محافظت و شادی استفاده می شود
• انگیزه و تعهد را القا می کند
• خلاقیت را افزایش می دهد

چشم نظر آبی تیره:

• حس آرامش می‌دهد
• از سرنوشت شما محافظت می‌کند
• ارتباطات شما را بهبود می‌بخشد

چشم نظر آبی روشن:

• دیدگاه شما را گسترش می‌دهد
• از شما محافظت می‌کند
• حس آرامش می‌دهد

چشم نظر سبز تیره:

• تعادل را در زندگی شما به ارمغان می آورد
• باعث شادی در زندگی می شود
• به شما آزادی می دهد تا رویاهای جدید را دنبال کنید

چشم نظر قرمز:

• انرژی و اشتیاق بیشتری به شما می دهد
• به شما جرات می‌بخشد
• از شما در برابر ترس و اضطراب محافظت می کند

چشم نظر قهوه ای:

• شما را با طبیعت مرتبط می کند
• از شما در برابر عوامل مختلف محافظت می کند
• به کارهای شما نظم می‌بخشد

چشم نظر بنفش:

• موانع سر راه شما را از بین می برد
• تخیل شما را تقویت می کند
• برای ایجاد تعادل مجدد در زندگی شما عمل می کند

چشم نظر طلایی یا زرد:

• باعث تسکین خستگی می شود
• از سلامت شما محافظت می کند
• تمرکز شما را تقویت کرده و قدرت ذهنی شما را افرایش می‌دهد

چشم نظر خاکستری:

• شما را از غم و اندوه محافظت می کند
• ذهن شما را به موقعیت های جدید باز می کند
• شدت رنگ های دیگر را کاهش می دهد

چشم نظر سبز روشن:

• سلامتی را ارتقا می دهد
• به شما رضایت می‌بخشد
• با رویاهایتان شما را به سمت موفقیت هدایت می کند

چشم نظر سفید:

• به هم ریختگی ها و موانع را پاک می کند
• قدرت تمرکز را افزایش می‌دهد
• به شما امکان شروع یک زندگی جدید را می‌دهد

چشم نظر صورتی:

• آرامش و رضایت را فراهم می کند
• از دوستی های شما محافظت می کند
• به شما احساس آرامش می دهد

راه های محافظت در برابر چشم بد

شناخته شده است که سه نوع چشم شیطانی وجود دارد: اول چشم بد ناخودآگاه است که نشان دهنده درد و آسیبی است که به طور تصادفی وارد می شود. دوم چشم بد آگاهانه است که از عمد و از روی میل به صدمه زدن یا آسیب رساندن توصیف می شود. و سوم چشم بد نامرئی و ترسناک ترین شر است.

خواندن سوره ناس و فلق ساده ترین دستور برای رفع چشم زخم است و پیامبر به عنوان تعویذ این سوره ها را برای امام حسن و امام حسین می خواندند.

یکی دیگر از شیوه های پیشگیری و درمان خواندن سوره معوذتین به ویژه سوره فلق و همچنین خواندن آیات 54 تا 56 سورة اعراف است.

در احادیث دیگری ذکر «فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ اللّهمّ بارک فیه» و تلاوت سوره های حمد، توحید، ناس، فلق و آیة الکرسی توصیه شده است.

از روش هایی که در قرآن به آن اشاره شده است، ظاهر نشدن در برابر شور چشمان و کسانی است که دارای این قدرت هستند. برای دفع چشم زخم، اسپند نیز مؤثر است.

در حالی که یونانی ها به استفاده از طلسم های چشم بد معروف بودند، همچنین از حمل صلیب یا بخور برای محافظت در برابر چشم بد استفاده می کردند. به عنوان مثال، یک تازه مادر وسایلی مانند میخ، باروت، نان، نمک، حلقه یا یک جفت دکمه نقره ای را زیر بالش قرار می دهد.

هر جسمی دارای یک ویژگی مهم است و یک بازدارنده خوب در برابر چشم بد است. به عنوان مثال ناخن نشان دهنده قدرت، باروت نماد توانایی مقابله با چشم های شیطانی، در حالی که نمک نماد قدرت و حفظ است.

چشم زخم در زندگی مدرن

نماد چشم بد به هر چیزی متصل است که ممکن است حسادت، طمع یا بدخواهی را به خود جلب کند. بسیاری از مردم باور کرده اند که چشم نظر چیزی بیش از یک ضرب المثل است. از این رو مردم از آن به روش های مختلف از جمله در جواهرات و تابلو های دیوارکوب استفاده می‌کنند.

استفاده از یک اکسسوری مثل دستبند و یا یک تابلو چشم نظر بر روی دیوار منزل یا محل کارتان، شما را از هر گونه افکار منفی دور کرده و تمام روز از شما محافظت می کند.

چشم نظر در صنایع دستی

اعتقاد به چشم بد و چشم نظر بسیار عمیق  و قدیمی است به طوری که در صنایع دستی نیز به صورت های مختلف نفوذ کرده است ساخت انواع نمادهای چشم زخم در انواع مختلف هنری مانند سفالینه ها و تابلوهای مختلف وجود دارد.یک نوع صنایع دستی در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد به نام دودنی بافی ، که برای محافظت از چشم بد ساخته می شود.در هنر دودنی بافی دانه های اسفند در شکل های خاصی بافته می شود.

چشم نظر در تابلو های دکوراتیو

چه به چشم بد اعتقاد داشته باشید یا نه، استفاده از آن‌ها برای محافظت از شما در برابر  بدخواهی و حسادت دیگران ضرری ندارد. تیم مارسین به عنوان یک فروشگاه صنایع دستی علاوه بر فعالیت بر فروش و خرید صنایع دستی ،در هنرهای تجسمی هم فعالیت دارد. در این زمینه مجموعه‌ای از تابلو های دکوراتیو کار شده با رزین و ورق طلا با طرح های متنوعی از چشم نظر را به شما ارائه می‌دهد. این تابلو های مدرن علاوه بر اینکه زیبایی خاصی به فضای شما می‌بخشند، می توانند شما را از چشم بد نیز به دور کنند. همچنین با توجه به تنوع زیادی که دارند، با هر سلیقه و فضایی جور می‌شوند.

این تابلو ها با طرح، رنگ و سایز های مختلف، هم با قاب و هم بدون قاب و به صورت تکی یا عمده، قابل سفارش اند و یک گزینه مناسب برای هدیه به عزیزانتان نیز می‌باشند.

برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مقاله مربوط به تابلو دکوراتیو ورق طلا و آشنایی با هنر رزین را مطالعه کرده و جهت هرگونه سوالات و پیشنهادات از طریق چت آنلاین و یا صفحه تماس با ما، با ما تماس حاصل فرمایید.