عبدالخالق گلریز خاتمی،پدر خاتم کاری ایران

عبدالخالق گلریز خاتمی،پدر خاتم کاری ایران هنرمندی برجسته و بی نظیر

برای آشنایی و بیشتر فهمیدن در مورد پدر خاتم کاری ایران راهی بسی دشوار پیمودیم. با توجه به اینکه به استاد دسترسی نداشتیم.شروع به کشت و گذار در دنیای وب کردیم. اما با نهایت تاسف به تعداد انگشتان دست در مورد ایشان مقاله نیافتیم.

حتی نتوانستیم یک بیوگرافی دقیق از ایشان پیدا کنیم. اما کافی است در مورد یک شبه هنرمند درجه هزارم سینما یا خوانندگی، به جستجو بپردازید، از تاریخ اولین دندان شیری تا شماره کفشش در سن 10 سالگی به راحتی کلی اطلاعات به دست آورید. اما در مورد هنرمندی واقعی که تمام عمر خود را صرف زنده نگه داشتن هنر اصیل خاندانش به بهترین شکل کرده کمتری اطلاعاتی موجود نیست.
مارسین این وظیفه را در خود احساس کرد که در معرفی هر چه بیشتر این اساتید، قدمی بردارد. پس اگر در مورد ایشان اطلاعات بیشتر دارید در کامنت ها با ما در میان بگذارید.

مارسین فروشگاهی اینترنتی برای خرید صنایع دستی است که خاتمکاری نیز جزئی از این محصولات است.در ادامه با ما همراه باشید.

پدر خاتم کاری ایران کیست؟

عبدالخالق گلریز خاتمی، از اساتید برجسته هنرخاتم‌سازی در شیراز و کشور و دارای نشان درجه یک هنری در این رشته است؛
عبدالخالق گلریز خاتمی، استاد خاتم‌ساز و دارنده نشان درجه یک هنر خاتم، این هنر را از اجدادش به میراث برده؛ از کودکی آموختن را آغاز کرده و بیش از ربع قرن با این هنر قرین بوده است.
او که سال‌ها قبل دکانش در سرای مشیر را به خاطر همسرش فروخت و از دل شیراز و بافت تاریخی آن به آپارتمانی هجرت کرد؛ قریب به 15 سال است که خانه و کارگاهش یکی شده تا هم از همراه زندگیش مراقبت کند و هم به کار دل بپردازد!!.
این استاد خاتم‌ساز با آن لهجه‌ی اصیل شیرازی، از روزهای سخت و آسان زندگی هفتادساله‌اش کمتر می‌گوید و بیشتر از خاتم حرف می زند.
به گفته خود استاد گلریز خاتمی: در سال 1332 شروع به کار خاتم کاری کرده اند و بعد از 12 سالگی به صورت تمام وقت این کار را ادامه داده اند . به صورت شبانه تحصیل می کردند.
از کودکی عاشق کارگاه پدرم بودم و همیشه همراه ایشان به کارگاه می رفتم.در 16 سالگی دیگر تبدیل به یک استادکار حرفه ای شدم که به تمام فنون خاتم سازی تسلط داشت.بعد از این دوران شروع کردم در دیگر شاخه های هنری آموزش دیدم.پدرم در آن سالها جز اساتید بنام خاتم بودند که استادان بنامی را تربیت و پرورش دادند.
استاتید مانند جلال مطلع،علی نعمت،آقای روزی طلب،اصغر ستایشی،عباس کشتی آرا،صمد غیبی،کریم جواهری و ماشالا آبخیز از جمله این افراد بودند که هر کدام برای خود صاحب نام هستند.
سال 94 آقای سلطانی وزیر وقت وزارت فرهنگ و هنر لقب پدر خاتم ایران و همچنین نشان همای هنر را به استاد عبدالخالق گلریز خاتمی اعطا کردند.

اوضاع خاتم کاری در حال حاضر چگونه است؟

گلریزخاتمی می‌گوید: من که برای همیشه زنده نیستم؛ تعداد استادان خاتم‌ساز که خاتم‌کاری شیراز را بدانند؛ به تعداد انگشتان دست است؛ اگرچه مدعیان دانستن این هنر بسیار زیادند؛ شاید مهمترین دل مشغولی و نگرانیم مهیا شدن امکانی برای تربیت شاگرد است؛ کسانی که خاتم‌کاری را درک کنند. ‌علاقه دارم شاگردانی تربیت کنم تا بعد از خودم بتوانند جایگزینم شوند و هنرخاتم من که از اجدادم به ارث برده ام را ماندگار کنند‌ .
دارنده نشان همای هنر با اشاره به اینکه تعداد استادان خاتم ساز در کشور کمتر از انگشتان یک دست است، می‌گوید فقط سه نفر درکل ایران هنر اصیل خاتم را به شکل کامل بلد هستند و می توانند آموزش دهند، اما متأسفانه تعداد افرادی که ادعای بلد بودن این هنر اصیل را دارند، بسیار زیاد است‌ .
گلریزخاتمی می‌افزاید: خاتم ساز هنرمند فردی است که خودش همه وسایل لازم برای ساخت یک جعبه خاتم را بادست خودش و بااستفاده از وسایل و مواد اولیه بسازد بدون اینکه قطعه ای را خریداری کند که متاسفانه امروز این افراد به ندرت وجود دارند.
این استاد چیره ‌دست خاتم شیراز با ابراز تاسف از راه اندازی کلاس های مختلف آموزش خاتم بدون توجه به الزامات مربی، می‌گوید: امروزه همه جا کلاس آموزش خاتم سازی راه انداخته‌اند؛ حال آنکه بسیاری از مدرسان خودشان به درستی خاتم و خاتم سازی را نمی شناسند و با اشتباه های بسیار زیاد درحال آموزش دادن به فرد دیگری هستند که این موضوع باعث پایمال شدن هنر سه هزار ساله خاتم می شود‌ .
خاتم سازی هنری است که برای تزئینات مثل جعبه جواهر،قاب عکس،مبلمان ،میز ناهار خوری استفاده می شود.و کلا جنبه تزئینی دارد پس به طبع مخاطبان خاص دارد.

ویژگی های خاتم اصل از نظر پدر خاتم کاری ایران

خاتم اصل از سیم برنز،استخوان شتر،چوب فوفل،عناب،نارنج،افرا و گردو ساخته می شود که این ها به اشکال مختلف هندسی در آورده شده وبعد به صورت ورق درمی آیند.و سپس روی کار نصب میشوند در کارهای اصیل از رنگهای طبیعی استفاده می شود اما در کارهای بازاری از رنگ های صنعتی استفاده می کنند. برای خرید صنایع دستی خاتم کاری اصل می توانید از طریق سایت و مجموعه مارسین اقدام نمایید.
این هنرمند شیراز با تأکید براینکه یادگیری هنر خاتم نیاز به استاد ماهر وآشنا به این هنر دارد، ادامه می‌دهد: برای تبدیل شدن به یک خاتم ساز ماهر باید افراد عملی کارکنند تا پیچ و خم های موجود در مسیر خاتم سازی را یاد بگیرند .
او از عشق خود به هنر و خاتم کاری می گوید: از قدیم به این کار ریاضت کشی می کفت چرا که کار پر زحمت و طاقت فرسایی است.
در قبل همه کارها با دست انجام می شد اما بعدها ماشین ها کار را راحت تر کردند.اما این وجود هنوز خیلی از کارها هنوز با دست انجام می شود. هنر مثل دریاست اول که وارد می شوی پایت خیس می شود. کم کم که جلو میروی تا به وسط دریا برسی تازه عاشق می شوی. در کل هنر انتها ندارد. من هنوز هم هر روز به فکر خلق طرحی تازه هستم.
پدر خاتم کاری ایران: رشته خاتم سازی تمام شدنی نیست.کار خاتم از عهده هر کسی بر نمی آید باید عاشق این کار باشی.کارهاب هنری فقط عشق است.

تفاوت خاتم کاری شیراز و اصفهان

استاد در مورد تفاوت خاتم کاری اصفهان و شیراز می گوید:
خاتم ساز شیراز روی اصول سنتی کار می کند.خاتم شیراز و اصفهان از نظر ظاهری یکی است اما دوام خاتم شیراز و ماندگاری آن بیشتر است.استخوان به خاطر دوام و سفیدی آن هسن هیچ چوبی اندازه استخوان سفید نیست. در خاتم شیراز از استخوان استفاده می شود.

اثر ماندگار استاد عبدالخالق گلریز خاتمی

وی به 16 سال تلاش برای ساخت اصیل و ماندگارترین صندوق های خاتم موجود در دنیا اشاره و خاطرنشان می‌کند: سال 1380 ساخت این دو صندوق خاتم را به تنهایی آغاز کردم؛ کاری که روزهای انتهایی سال 96 به پایان رسیده است؛ ارزش ریالی این صندوق‌ها نیازمند کار کارشناسی و بسیار بسیار زیاد است.
استاد چیره‌ دست خاتم شیراز می‌گوید: با تلاش فراوان توانستم کار ساخت این دو صندوق ارزشمند را به اتمام برسانم اما از زمان پایان کار تاکنون هیچکدام از مسئولان کشوری و استانی اقدامی برای رونمایی و حفاظت از این آثار هنری ماندگار که نشان دهنده هنر اصیل خاتم شهر شیراز است انجام نداده اند.
دارنده نشان همای هنر اضافه می‌کند: هر کدام از صندوق ها داری طول 125 ، عرض 75 سانتیمتر و ارتفاع 85 سانتیمتر بوده و در ساخت آنها کارهای ظریف و سنگین خاتم‌سازی و خاتم‌کاری انجام شده است‌ .

استاد گلریز خاتمی خاطر نشان می‌کند: در ساخت این دو صندوق فقط از سیم مفتول، چوب فوفل، عناب، استخوان شتر و لاتین به عنوان مواد اولیه استفاده شده و تمام کارهای ساختش را شخصا انجام داده‌ام، حتی اگر وسایل برش و کارم آسیب دید و خراب شد؛ شخصا آنها را تعمیر کرده یا اشکال فنی را برطرف کرده‌ام.
او می‌گوید: در ساخت این صندوق‌ها برای اولین بار در دنیا نقش های شاه گل ‌10 ، پنج ضلعی، سروی و متن 10 تند و متن 10 کند استفاده شده است‌ .
دارنده نشان همای هنر در خاتم‌سازی می‌افزاید: تلفیق سنت و مدرنیته از ویژگی‌های منحصر بفرد خاتم‌های این دو صندوق است به گونه‌ای که طرح‌هایی از خاتم که از 300 سال پیش به کار نمی‌رفته در ساخت این دو اثر استفاده شده است.
خاندان گلریزخاتمی از برجسته‌ ترین خاتم‌کاران ایران به شمار می‌روند.

اگر اطلاعات بیشتری در مورد استاد عبدالخالق گلریز خاتمی دارید در کامنت با ما در میان بگذارید.

فروشگاه صنایع دستی مارسین