شورای جهانی صنایع دستی WCC
شورای جهانی صنایع دستی (به انگلیسی: World Crafts Council) و به اختصار WCC) سازمانی غیرانتفاعی است که با هدف ارتقای جایگاه صنایع دستی بنیان نهاده شد. شورای جهانی صنایع دستی در تاریخ دوازده ژوئن ۱۹۶۴ توسط آیلین آزبورن وب در نیویورک با هدف ارتقای جایگاه صنایع دستی، تقویت ارتباط میان هنرمندان صنایع دستی سراسر جهان، تشویق، یاری رسانی و ارائه مشاوره به آنان در حوزه شیوههای درآمدزایی، کاربردی و به روز کردن صنایع دستی در عین حفظ میراث گذشتگان و استفاده از فناوریهای مدرن در راستای دستیابی به بازارهای جدید، بنیان نهاده شد.
با راهاندازی شورای جهانی، صنایع دستی و سنتی به صورت بخشی از حیات فرهنگی و اقتصادی ملتها، مورد توجه قرار گرفت. این شورا در ابتدا با شمار محدودی از اعضا کار خود را آغاز کرد، اما هماکنون، ۹۰ کشور جهان را تحت پوشش دارد و دبیرخانه آن در شهر آمستردام کشور هلند قرار دارد. کشور ایران، از سال ۱۳۴۷ شمسی از طریق سازمان صنایع دستی کشور به عضویت این شورا درآمد و در مجمع آسیا و اقیانوسیه آن، مشغول به فعالیت شد. (منبع : ویکی پدیا)
ایران یکی از کش.رهای پیشگام در حوزه صنایع دستی است.از 600 اثر معرفی و ثبت شده در شورای جهانی صنایع دستی،450 اثر و صنعت دستی به ایران اختصای دارد.کشور ایران در حوزه صادرات صنایع دستی جایگاه 31 ام جهان را دارا می باشد.
این شورا بر اساس استاندارهای خود شهرها و روستاهای جهان را که در حوزه صنایعدستی فعال هستند به ثبت می رساند.تاکنون 48 شهر و روستا به عنوان صادر کنندگان صنایع دستی در این شورا به ثبت رسیده اند.سهم ایران از این ثبت ها 11 شهر و 3 روستاست.که بیشترین آمار در کل جهان است.
اینکه صنایع دستی چیست و چه تفاوتی با دیگر هنرها دارد در مقاله دیگری در همین سایت به آن پرداخته شده است.اگر به این موضوع علاقه مند هستید می توانید آن را مطالعه نمایید.
صنایع دستی ثبت جهانی و شهرهای صنایع دستی ثبت جهانی
همانطور که در بالا اشاره شد 450 صنعت دستی و 11 شهر و 3 روستا در شورای جهانی صنایع دستی به ثبت رسیده است. تقریبا هاکثر صنایع دستی ایرانی که شما می شناسید در این شورا به ثبت رسیده است و تعداد آنها به قدری بالاست که ذکر نام آنهادر این مقاله نمی کنجد اما انواع و دسته بندی آنها را در همان مقاله صنایع دستی چیست نام برده ایم.اما در ادامه به معرفی شهرهای و روستا های ثبت جهانی خواهیم پرداخت.با مارسین همراه باشید:
1-اصفهان، نصف جهان،پایتخت صنایع دستی و هنر
اصفهان با پیشینه تاریخی غنی خود،توانسته با همت هنرمندانش شکوه و اقتدار خود را در طول تاریخ حفظ کند و از زمان صفویه تا کنون در قله هنر این سرزمین بیاستد.
حدود یک سوم صنایع دستی ثبت جهانی ایران در اصفهان تولید می شود و در حالت کلی 70 درصد بازار صنایع دستی ایران به خرید صنایع دستی اصفهان اختصاص دارد.
بیش از 130 رشته صنایع دستی در اصفهان فعال است که از جمله مشهورترین آنها می توان به انواع ظروف میناکاری،خاتم کاری ،فیروزه کوبی،قلمکاری،زری بافی،مسگری، وبسیاری هنرهای دیگر اشاره کرد.
اصفهان به عنوان اولین شهر ثبت جهانی صنایع دستی ایران در سال 1395 به ثبت رسید.
فالوده خوری میناکاری کد 1
شکلات خوری میناکاری کد 5
کاسه پایه دار میناکاری کد 10
شیرینی خوری میناکاری کد 11
2- شیراز دومین شهر ثبت جهانی،پایتخت فرهنگ و هنر
شیراز بیشتر از آنکه به صنایع دستی شهره باشد به شهری شاعر پرور و فرهنگی مشهور است.شیراز به عنوان دومین شهر ادبی جهان همه ساله میزبان گردشگران و توریست های بسیاری است تا جاذبه های مختلف تاریخی و فرهنگی خود را به نمایش بگذارد.
شیراز به داشتن 80 رشته فعال صنایع دستی توانست در سال 1398 به ثبت جهانی شورای صنایع دستی یونسکو برسد.در شیراز استادان به نام بسیاری در حوزه های مختلف هنری زیست می کنند.یکی از این مشاهیر استاد عبدالخالق گلریز خاتمی پدر خاتم کاری ایران است،که شهرتی جهانی دارد.در خرید صنایع دستی خاتم کاری خیلی های به این نکته دقت می کنند که خاتم کاری شیراز است یا اصفهان.خاتم کاری ریشه در شیراز دارد اما به نام اصفهان مشهور تر است.معمولا خاتم های شیراز نفیس تر هستند.
از جمله صنایع دستی شیراز می توان به خاتم کاری،معرق،منبت،شیشه گری،کاشی و سرامیک،انواع فرش های سنتی مانند گلیم و جاجیم و قلم زنی و نقره کاری اشاره کرد.
ساعت دیواری خاتم کاری کد 43
ساعت دیواری خاتم کاری کد 44
ساعت دیواری خاتم کاری کد 45
ست جعبه دستمال کاغذی و جعبه کارد و چنگال خاتم کاری کد 48
جعبه دستمال کاغذی خاتم کاری کد 49
ست جعبه دستمال کاغذی و جعبه کارد و چنگال خاتم کاری کد 50
جعبه جواهرات خاتم کاری کد 51
جعبه جواهرات خاتم کاری کد 52
ساعت دیواری خاتم کاری کد 53
ساعت دیواری خاتم کاری کد 54
ساعت دیواری خاتم کاری کد 55
ساعت دیواری خاتم کاری کد 56
3- تبریز، شهر جهانی فرش
تبریز شهری در شمال غربی ایران،با مردمانی ترک زبان و دارای قدمت چند هزار ساله،در خیلی از مسائل حرفی برای گفتن دارد.این شهر به دلیل قرار گرفتن در راه ابریشم از دیر باز در تجارت و کسب وکار دست بر اتش داشته است.از میان تمام صنایع دستی موجود در این شهر،فرش های دستباف تبریز شهرتی جهان دارد.تبریز در سال 2015 به عنوان شهر جهانی صنایع دستی در شورای جهانی به ثبت رسید.فرشهای دستباف مشهورترین و محبوب ترین صنایع دستی ایران در کل جهان است.
تنوع طرح و رنگ،ظرافت در بافت،نقش های رویایی و هنر بی نظیر فرشبافان تبریزی،فرش دستباف تبریز را میان تمام فرشهای ایرات متمایز کرده است.
4- شهر جهانی گوهر سنگ – مشهد
با توجه به طبیعت مشهد (استان خراسان) و پدیده های زمینه شناختی انواع مختلفی از گوهر سنگ ها در این شهر به وجود امده اند.که یکی از مشهورترین انها سنگ فیروزه است.گوهر سنگ ها به دو دسته قیمتی و نیمه قیمتی تقسیم می شوند.در این بین همانطور که گفتیم فیروزه نیشابور از شهرت جهانی برخوردار است.شاید برایتان جالب باشد که بدانید 90 درصد کارگاه های سنگ تراشی مقل تولید انواع انگشتر تسبیح و از این قبیل در شهرمشهد قرار دارد.فیروزه و عقیق از پر کاربرترین آنهاست.مشهد با 39 گونه مختلف توانست در سال 2016 به ثبت جهانی برسد.
5- ملیله سازان زنجانی
شهر تاریخی زنجان بیشتر به صنعت چاقو سازی و البته مسگری خود مشهور است.اما هنری در این شهر رواج دارد به نام ملیله سازی که با مفتول های نازک نقره به خلق آثار هنری می پردازند.(همه چیز در مورد ملیله کاری).این هنر یک هنر خاص است که شهرت عام ندارد.هنر ملیله کاری توانسته خود را در لیست ثبت جهانی شورای صنایع دستی قرار دهد و با نام زنجان خود را به ثبت برساند.
6- مریوان شهر گیوه ها
شهر مریوان واقع در استان کردستان،به خاطر گیوه ها و کلاش هایش به شهرت جهانی رسیده است.این شهر در سال 2017 به خاطر بافت گیوه های مخصوص خود به ثبت یونسکو رسید.گیوه نوعی کفش سنتی از که از مواد طبیعی و بومی بافته می شود.این نوع کفش ها در استان ها و شهرهای کرد نشین کشور هنوز به صورت رومزه در زیر لباس های کردی استفاده می شود.در فرهنگ کردی پوشیدن لباس سنتی یک عادت است و هنوز مردم کد زبان از لباس های سنتی خود استفاده می کنند. در زبان کردی به گیوه،کلاش می گویند و این نوع کفش ها به این نام مشهور تر هستند.
7- منبت کاری آباده
منبت کاری به هنر برجسته سازی روی چوب گفته می شود.برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله همه چیز در مورد منبت کاری را مطالعه کنید.
هنر منبت در شهرهای بسیاری رواج دارد. حتی در خود شهر آباده نیز صنایع دستی مختلفی وجود دارد.اما منبت در آباده به قدری هنرمندانه انجام می شود که در سال 1387 منبت آباده به ثبت جهانی یونسکو رسید و شهر آباده به عنوان پایتخت منب کاری جهان انتخاب شد.شهر آباده در استان فارس واقع شده است.
8- زیلو های میبد یزد
سال 2018 بود که زیلو های پنبه ای دستباف میبد یزد به ثبت جهانی رسید.میبد شهری با قدمت 7 هزار ساله است. زیلو های دستباف به خاطر سازگار که با محیط زیست و محیط طبیعی یزد دارند مورد استفاده روزمره مردم قرار می گرفته است.این هنر در میبد سابقه طولانی دارد.یکی از زیلوهایی که در موزه نگهدای می شود متعلق به 808 سال پیش است.
9- پایتخت سفالگری ایران-لالجین همدان
اگر به شهر لالجین سفر کرده باشید،مغازه های و کارگاه های سفالگری را در گوشه کنار آن خواهید دید.شهر لالجین در استان همدان واقع شده است.این شهر در سال 1395 به عنوان پایتخت سفالگری در شورای صنایع دستی جهانی یونسکو به ثبت رسید.بخاطر خاک رس مرغوب این منطقه،هننر سفالگری پیشینه ای طولانی در لالجین دارد.
10- شیریکی پیچ های سیرجان
شیریکی پیچ نوعی گلیم خاص است که در شهر سیرجان و بافت بافته می شود.این گلیم ها در نوع خود منحصر به فرد هستند.امروزه این گلیم ها با ترکیب با قالی نیز بافته می شوند.یکی از ویژگی ها گلیم شیریکی پیچ سیرجان،طرح های غیر تکراری و بدون نقشه بودن آن است که از الهام و ذوق هنرمند بافته می شود.در سال 2017 شیریکی پیچ سیرجان به ثبت جهانی صنایع دستی یونسکو رسیده است.
11- ملایر و مبلمان های سنتی منبت کاری شده
ملایر و مبل های سنتی و منبت کاری شده اش دیگر به شهرت جهانی رسیده است.هنرمندان ملایری به قدری این کار راه هنرمندانه انجام می دهند،که خود را از همه هم صنفان خود متمایز کرده اند.شهر ملایر واقع در استان همدان در سال 1398 به خاطر هنر منبت کاری مبل به ثبت جهانی یونسکو رسید.هر سال در ملایر جشنواره مبل برگزار می شود تا این هنر را به همگان معرفی کند.
روستاهای ثبت شده در شواری جهانی صنایع دستی
1- چادر شب های جهانی شده قاسم آباد گیلان
شاید با شنیدن نام قاسم آباد بیشتر به یاد رقص مخصوص آنها بیوفتید.اما قاسم آباد گیلان به چیزهای دیگری نیز شهره است.در سال 2020،چادر شب های بدون نقشه و زیبای قاسم آباد به ثبت جهانی یونسکو در آمد.چادر شب ها با قدمت 2000 ساله به عنوان دور پیچ کمر زنان در شالیزارها استفاده می شده است.اما امروزه بیشتر به عنوان سفره،روتختی و امثال اینها استفاده می شود.
2- هنر 7 هزار ساله سفالگری کلپورگان سیستان
روستای کلپورگان سیستان و بلوچستان به خاطر ساخت خاص سفال هایشان مشهور هستند.در این منطقه هنوز سفالگری به روش سنتی انجام می شود و تمام مراحل بدون چرخ سفالگری و با دست انجام می شود.از ویژگی های منحصر به فرد سفال های کلپورگان، طرح های خاص و باستانی آن است.طرح انواع اشکال هندسی در این نوع سفال ها رواج دارد.در ساخت سفال های کلپورگان به جای لعاب از نوعی رنگ قهوه ای یا مشکی به نام تبوک استفاده می شود.
سفال های دست ساز روستای کلپورگان در سال 2017 به ثبت جهانی یونسکو رسید.
3- هنر توبافی روستای خراشاد بیرجند
توبافی یکی از زیر شاخه های هنر پارچه بافی است.این هنر در بیرجند قدمتی 300 ساله دارد.روستای خراشاد به قطب توبافی بیرجند تبدیل شده است و در سال2018 توبافی خراشاد به ثبت جهانی یونسکو رسید.توبافی نوعی هنر پارچه بافی است که با آن محصولات مختلفی تولید می شود.محصولاتی مانند شال،حوله،حوله نوزاد،دستمال جیبی،سفره نان،چادر شب و .. با پارجه های توبافی تولید می شوند.
مهر اصالت یونسکو برای صنایع دستی چیست ؟
شرایط دریافت مهر اصالت یونسکو
نتیجه گیری
صنایع دستی ایران به قدری هنرمندانه و خاص هستند که بیشترین تعداد ثبت در یونسکو دارند.اما به آن اندازه در بازار فروش جهانی سهم ندارند.می توان به یک برنامه ریزی درست و حساب شده انواع صنایع دستی ایرانی را هر چه بیشتر به جهانیان معرفی کرد.ثبت جهانی صنایع دستی می تواند به این امر کمک کند اما به تنهایی کافی نیست.فروشگاه صنایع دستی مارسین با فعالیت چندین ساله در این حوزه سعی دارد با دادن اطلاعات به مخاطبان خود سطح آگاهی آنان را بالاتر ببرد.در صورت داشتن هر گونه نظر و پیشنهاد آن را با ما در کامنت ها در میان بگذارید.
تشکر از شما به خاطر محتوای خوبتون