صنایع دستی چیست؟انواع صنایع دستی

صنایع دستی چیست؟

صنایع دستی یا هنرهای دستی به وسائلی گفته می شود که تنها با دست و یا ابزارهای ساده ساخته می شود.این وسائل هم جنبه تزئینی دارند هم کاربردی.به طور معمول صنایع دستی به وسائلی اطلاق می شود که به روش سنتی ساخته می شوند.هنرهای دستی به لحاظ فرهنگی و گاهی مذهبی از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

این نکته را در نظر داشته باشید که لوازمی که به صورت انبوه با ماشین آلات مختلف تولید می شود جز صنایع دستی قرار نمی گیرد.

یکی از جامع ترین تعاریف صنایع دستی توسط کارشناسان سازمان صنایع دستی ایران ارائه شده است:

“صنایع دستی یا هنرهای دستی به مجموعه ای از هنرها و صنایع اطلاق می شود که به طور عمده با استفاده از مواد اولیه ی بومی ساخته می شود و قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزاری ساخته می شود که در هر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت گری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی یافته و همین عامل،وجه تمایز اصلی این گونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه ای است.”

علاوه بر موارد بالا یک محصول باید یکسری ویژگی های دیگری نیز داشته باشد تا به عنوان صنایع دستی پذیرفته شود.

ویژگی های صنایع دستی

هر اثری را نمی توان صنایع دستی نامید بلکه باید شامل یکسری ویژگی های خاص باشد از جمله مهمترین ویژگی های آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داشتن بار فرهنگی

یک محصول صنایع دستی باید نقش فرهنگی و هویتی برای مردم آن منطقه داشته باشد.شاید بتوان مهمترین ویژگی صنایع دستی را همین هویت تاریخی و فرهنگی آن دانست.در همه نقاط دنیا صنایع دستی را به عنوان یکی از نمادهای هویتی خود معرفی می کنند.معمولا تاریخچه صنایع دستی در هر سرزمین به گذشته های دور بر می گردد.

• عدم نیاز به سرمایه گذاری کلان

تولید صنایع دستی در مقایسه با سایر رشته های صنعتی به سرمایه گذاری بسیار کمتری نیاز دارد.چرا که بیشتر بار تولید این نوع محصولات بر دوش هنرمند است و اکثر کارها با دست انجام می شود.به همین دلیل می توان با هنر بالا و سرمایه اولیه کم یک کسب و کار صنایع دستی راه اندازی کرد.

• ارزش افزوده بالا

صنایع دستی بی شک یک کار هنری است و به همین دلیل از ارزش بالایی برخوردار است.شاید مواد اولیه ای که در ساخت این نوع محصولات استفاده می شود خیلی ارزشمند نباشد اما محصول نهایی کالایی ارزشمند خواهد بود.به دلیل زمان و هنری که در ساخت صنایع دستی صرف می شود از ارزش افزوده بالایی برخوردار است.

• خودکفایی در تهیه مواد اولیه

به طور معمول صنایع دستی هر منطقه با توجه به مواد اولیه موجود در آن منطقه رونق می گیرد مثلا صنایع دستی چوبی و حصیری در شمال کشور رونق بیشتری دارد.صنایع دستی که با نخل خرما ساخته می شود در جنوب کشور پر رونق تر است.همانطور که در بالا در تعریف صنایع دستی گفته شد،با مواد اولیه ی بومی ساخته می شود.

تفاوت کاردستی با صنایع دستی چیست؟

تفاوت اصلی صنایع دستی با کاردستی ، هدف ساختن آن است.صنایع دستی محصولاتی هستند که از پس یک فرهنگ و عقیده بیرونمی آید و قرار است یک بار فرهنگی داشته باشد در نهایت مورد استفاده قرار گرفته،کهنه شود و در نهایت از بین برود.دلیل خلق ان بیشتر از یک تزئین و دکور است.اما کاردستی صرفا یک کار سرگرم کننده و ارائه یک تکنیک خلاقانه است.شاید از جنبه های عملی صنایع دستی با کاردستی شباهت های داشته باشد.اما در معنا با هم متفاوت هستند.

انواع صنایع دستی ایران

با توجه به گسترگی ایران به لحاظ جغرافیایی و فرهنگی،صنایع دستی ایران نیز از تنوع بسیار بالایی برخوردار است.از نظر سازمان صنایع دستی ایران،370 رشته صنایع دستی وجود دارد که در 24 دسته تقسیم بندی می شوند.از جمله مهم ترین صنایع دستی ایران که در اغلب نقاط کشور رواج دارد.همچنین در سطح بین الملل از شهرت بالایی برخوردار است،می توان به انواع فرش های دست باف ایرانی اشاره کرد.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید در سازمان جهانی یونسکو ،600 صنعت  دستی ثبت شده است که در این میان 450 صنعت دستی به ایران تعلق دارد.از این تعداد 287 مورد متعلق به شهر اصفهان است.پس بی دلیل نیست که اصفهان به عنوان پایتخت صنایع دستی ایران شناخته می شود.

فروشگاه اینترنتی صنایع دستی مارسین به صورت تخصصی در زمینه خرید آنلاین صنایع دستی فعالیت دارد که البته لاین فروش حضوری نیز در شهر اصفهان برقرار است.

ایران سومین کشور تولید کننده صنایع دستی در جهان است.سازمان متولی این صنعت در کشور وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی است.

دسته بندی صنایع دستی ایران

صنایع دستی ایران از نگاه سازمان صنایع دستی ایران به 24 دسته تقسیم می شود که ما در این مقاله سعی می کنیم مهمترین دسته بندی آن را نام ببریم و در نهایت به اندکی از مهمترین زیر شاخه های آن اشاره نماییم.

• بافته های داری
  • – فرش و قالی

قالی تمام پشمی

قالی پشم و ابریشم

قالی کرک ابریشم

قالی گل ابریشم

قالی تمام ابریشمی

•  گلیم

گلیم دو رو

گلیم تک رو

گلیم یک رو با ترکیبی از بافت های قالی

گبه

زیلو

•  بافته های دستگاهی

جاجیم

گلیمچخ

پلاس

…

بافته های داری و دستگاهی از جمله مهمترین و متنوع ترین صنایع دستی ایران است که در سراسر کشور رواج دارد.همه می دانیم که صنایع دستی ایران با نام فرش دستباف شناخته می شود.که یکی از مهمترین و ارزشمند ترین صنایع دستی در دسته بافته های داری است.بافته های داری بدین معنا هستند که برای بافت آن ها از وسیله ای به نام دار قالی استفاده می کنند و بافته های دستگاهی با دستگاهی مخصوص بافته می شود که البته از تکنولوژی پیچیده ای برخوردار نیستند.

• پارچه ها

زربف

ترمه (بیشتر بدانید: همه چیز در مورد ترمه)

ابریشم دوزی

چادر شب بافی

متقال

…

پارچه ها یکی از دسته بندی های صنایع دستی ایران هستند.که در گذشته بسیار کاربردی تر بوده اند .اما امرزه بیشتر به عنوان کالاهایی خاص برای موارد خاص مورد استفاده قرار می گیرند.نوع بافت پارچه ها با توجه به منطقه و موارد استفاده متفاوت است.مثلا چادر شب بافی در بین عشایر کشور رواج بیشتری دارد.

• رودوزی سنتی
• دوخت روی پارچه

سوزن دوزی

•  سوزن دوزی

سوزن دوزی ترکمن

سوزن دوزی بلوچ

سوزن دوزی ممقان

خامه دوزی سیستان

ملیله دوزی

پته دوزی

…..

•  قلاب دوزی

قلاب دوزی اصفهان

قلاب دوزی رشت

• دوخت داخل پارچه

چشمه دوزی

سکمه دوزی

• ترکیب با پارچه

قیطان دوزی

پولک دوزی

منجوق دوزی

آجیده دوزی (بیشتر بخوانید : همه چیز در مورد آجیده دوزی)

….

رودوزی های سنتی اغلب برای تزئین انواع پارچه و لباس مورد استفاده قرار می گیرند.و انواع بسیار متنوعی دارند.برخی رو دوزی ها متعلق به یک منطقه خاص هستند مانند سوزن دوزی سیستان و بلوچستان که منحصر به فرد است.معمولا لباس های تزئین شده با سوزن دوزی سیستان بسیار گرانقیمت هستند.انواع رودوزی ها بسیار کار ظریف و هنرمندانه هستند.

• صنایع دستی فلزی

حکاکی روی فلز

مشبک فلز

ملیله کاری (همه چیز در مورد ملیله کاری)

ورشوسازی

ریخته گری

…..

فلزها به دلیل مقاومت و موارد استفاده فراوانی که دارند طیف وسیعی از صنایع دستی را به خود اختصاص می دهند. از جکله صنایع دستی کاربردی و محبوب در بین بیشتر افراد است.

• میناکاری

مینا کاری خانه بندی

مینای نقاشی

مینای مرصع

میناکاری را شاید بتوان به عنوان محبوب ترین صنایع دستی ایران و شهر اصفهان انتخاب کرد.میناکاری از جمله صنایع دستی اصفهان است که انواع مختلفی دارد.برای خرید ظروف میناکاری از مارسین می توانید با کلیک بر رویلینک وراد صفحه مربوطه شده و کلیه محصولات را مشاهده کنید.